Boekenkast december 2025

Hoe moet ik handelen? In Erewoord laat Erik Pool, programmadirecteur Dialoog en Ethiek voor de Rijksoverheid, zien hoe belangrijk deze vraag is voor ambtenaren. Aan de hand van zijn eigen ervaringen met de toeslagenaffaire en het dossier over het conflict in Gaza bespreekt hij de ethische problemen waar ambtenaren tegenaan lopen, en maakt hij invoelbaar dat het ambtelijk vakmanschap een nieuw beroepsethos vereist.

Erewoord. Zakboek ethiek voor ambtenaren
Erik Pool
ISVW Uitgevers
272 blz.
€ 24,95

‘Het leven van de mens slingert heen en weer tussen pijn en verveling,’ aldus de Duitse filosoof Arthur Schopenhauer, die bekendstaat om zijn pessimisme. In dit boek geeft David Bather Woods, filosofiedocent aan de Universiteit van Warwick, een inkijkje in het leven van de filosoof. Bijzonder aan dit werk is dat Woods laat zien dat er volop plaats is voor liefde en hoop in Schopenhauers duistere oeuvre.

Arthur Schopenhauer. Het leven en denken van de grootste pessimist in de filosofie
David Bather Woods
Spectrum
304 blz.
€ 29,99

‘De werkelijkheid is in twee categorieën te verdelen: wat wel in onze macht ligt en wat niet in onze macht ligt,’ schrijft de stoïcijnse filosoof Epictetus. Volgens hem worden we niet geraakt door gebeurtenissen, maar door onze opvattingen over gebeurtenissen. De dood is bijvoorbeeld niet angstaanjagend; onze gedachten erover wel. In dit boek zijn al zijn overgeleverde teksten gebundeld en van een inleiding en uitleg voorzien door vertalers Gerard Boter en Rob Brouwer.

Vrij en onkwetsbaar. Verzameld werk
Epictetus
vert. Gerard Boter en Rob Brouwer
Athenaeum
464 blz.
€ 24,99

De wereld heeft nogal wat te verduren gehad: kolonialisme, slavernij, ecologische verwoesting. Hoe kunnen we ons met zo’n verleden nog een mooie toekomst inbeelden? Volgens de Kameroense filosoof Achille Mbembe moeten we daarvoor voorbij onze obsessies denken met grenzen, technologie en marktwerking. Vertrekkend vanuit Afrikaanse kennis en spiritualiteit wijst hij op het belang van relaties, zowel met mensen als met de aarde. Een boek dat om concentratie vraagt, maar de moeite beloont.

De aarde als gemeenschap
Achille Mbembe
Boom
256 blz.
€ 29,90

Hoe kan een tiran met een enkel kwetsbaar lichaam miljoenen mensen onderdrukken, zonder door deze sterkere massa afgezet te worden? De Franse filosoof Étienne de La Boétie (1530-1563) – vooral bekend als boezemvriend van Montaigne – schreef op achttienjarige leeftijd dat macht alleen bestaat omdat mensen zich vrijwillig onderwerpen. In een uitstekende inleiding betoogt Sheila Sitalsing dat zijn felle pleidooi voor verzet soms wat naïef is, maar nog altijd relevant.

De vrijwillige onderwerping
Étienne de La Boétie
vert. Tatjana Daan
Athenaeum
72 blz.
€ 16,99

De psychologie berust op een denkfout, meent Eva Illouz. Die gaat er namelijk vanuit dat onze emoties individueel en authentiek zijn, terwijl deze in feite door onze maatschappij worden geconstrueerd en uitgebuit. In Explosieve moderniteit toont de Israëlische socioloog dat het verval van de democratie en de voortdurende kapitalistische strijd samenhangen met hoe de maatschappij ons innerlijk vormgeeft. Een verbluffende en razend interessante maatschappij-analyse.

Explosieve moderniteit. Over de grote emoties van onze tijd
Eva Illouz
Ten Have
288 blz.
€ 29,99

Hildegard van Bingen (1098-1179) was een homo universalis. Ze was hoofd van een benedictijns klooster, mystica, filosoof, componist en wetenschapper. Ze was bovendien de eerste christelijke filosoof die op een positieve manier over vrouwen schreef. Deze Nederlandse vertaling van haar brieven geeft een mooi inkijkje in haar persoonlijke leven en theologische opvattingen. Daarbij springt de verheven stijl in het oog. Van Bingen spreekt niet van mens tot mens, maar als een profeet van God.

Brieven. Een selectie
Hildegard van Bingen
vert. Jeroen de Gussem
Damon
240 blz.
€ 29,90

Wie in vooruitgang gelooft, kan verlies maar moeilijk verdragen, meent socioloog Andreas Reckwitz. Een verlies is immers een verslechtering ten opzichte van het verleden. Daarom proberen we sinds de moderniteit onze verliezen te beperken, bijvoorbeeld met gezondheidszorg en vredesakkoorden. Maar die instelling is niet langer houdbaar, zegt Reckwitz. Hij schreef een fascinerende sociologische analyse van uiteenlopende verlieservaringen, van klimaatverandering tot de nostalgische heropleving van de lp.

Verlies. Een kernprobleem van de moderniteit
Andreas Reckwitz
Boom
512 blz.
€ 39,90

Het is een sympathiek idee: een boek over zorgen, speciaal voor verzorgenden. Filosoof Jan Keij en verpleegkundige Tommie Niessen schreven een toegankelijk handboek, vol voorbeelden uit de praktijk. Toch valt te betwijfelen of ze de juiste snaar hebben geraakt. De voortdurende aansporingen in gebiedende wijs voelen belerend aan en oppervlakkige tips zoals dat je ‘jezelf niet voorbij moet lopen’ getuigen van weinig vertrouwen in de praktische wijsheid van zorgverleners.

Van mens tot mens. De weg naar het best mogelijke zorgen
Jan Keij en Tommie Niessen
Ten Have
136 blz.
€ 19,99

Onze verlangens en keuzes komen niet alleen voort uit onszelf, maar ook uit de wereld buiten ons, dacht filosoof en theoloog Thomas van Aquino (ca. 1225-1274). Hoeveel invloed hebben we dan zelf op wat we doen? En hoe kunnen we goed handelen? In dit traktaat onderzoekt Aquino de rol van het verstand en de wil in de zoektocht naar het goede. Een boeiende klassieker, met een uitgebreide inleiding van de vertaler.

Doen wat goed is
Thomas van Aquino
vert. Niko Schonebaum
Damon
296 blz.
€ 29,90

In 1917 trekt Franz Kafka zich terug op de boerderij van zijn zus Ottla. Hij schrijft daar een reeks zwaarmoedige en tegelijk vaak grappige aforismen, die nu opnieuw vertaald zijn. Sommige zijn haast kleine verhalen, zoals dat over de kinderen die mochten kiezen of ze koning of ijlbode van de koning werden. Ze kozen allemaal voor ijlbode. ‘Daarom zijn er enkel ijlboden, ze jagen door de wereld en roepen, omdat er geen koningen zijn, elkaar zelf de zinloos geworden berichten toe.’

Een kooi ging eens een vogel zoeken. Aforismen
Franz Kafka
vert. Martin de Haan
Koppernik
120 blz.
€ 18,50

Ik weet dat de lucht blauw is, en jij weet dat ook. Maar ik weet ook dat jij dat weet, en ik weet dat jij weet dat ik dat weet. Deze statements lijken duizelingwekkend, maar zijn volgens cognitiewetenschapper Steven Pinker samen te vatten in één begrip: gemeenschappelijke kennis. In dit heldere, toegankelijke boek pluist hij uit hoe gedeelde kennis werkt en hoe die een rol speelt in sociale hiërarchieën, ongemakkelijke gesprekken en cancelcultuur.

Ik weet dat jij weet dat ik het weet
Steven Pinker
Atlas Contact
384 blz.
€ 32,99