Artikelen geschreven door Koen Schouwenburg
Een vergaarbak van ketterij
Jean le Rond d’Alembert schreef een inleiding bij de encyclopedie die alom wordt beschouwd als het belangrijkste werk uit de Franse Verlichting. De inleiding is cultuurhistorisch van belang, maar niet altijd even meeslepend.
Hume werd niet vrolijk van zijn eigen ideeën
Pas na de dood van David Hume werd zijn filosofie invloedrijk. In een informatieve biografie stelt Ton Vink dit gedachtegoed centraal.
Niet ontsnapt aan de vrijheid
De Duitse denker Wolfram Eilenberger brengt vier vrouwelijke filosofen samen en volgt ze in de periode dat Stalin en Hitler aan de macht zijn. Het resultaat is intrigerend.
Volgens de middeleeuwse denker Thomas van Aquino bestaat geluk alleen in de hemel
Ook de middeleeuwse denker Thomas van Aquino boog zich over de tijdloze vraag ‘wat maakt gelukkig?’. Verwacht vooral niet om geluk te bereiken in dit aardse leven, benadrukt hij.
Volgens Camus is er zonder solidariteit geen sprake van rechtvaardigheid
Gestimuleerd door de honger en het geweld in zijn geboorteland Algerije schreef Albert Camus een belangrijk boek over gerechtigheid en solidariteit.
Een prikkelende introductie in Simone Weils denken over rechtvaardigheid
Een vertaalde essaybundel vormt een mooie, prikkelende introductie tot het denken van filosoof Simone Weil. Deze strijdvaardige moralist maakte zich hard voor rechtvaardigheid, waarheid en schoonheid. De auteurs met wie de Franse denker Albert Camus zich het meest verwant voelde, zo vertelde hij vlak nadat de Nobelprijs voor de Literatuur… Read More
Brieven tegen eenzaamheid
De brieven van Nietzsche leren ons veel over het leven van een jonge denker. Maar pas vanaf 1879 bevatten zijn geschriften hetzelfde vuurwerk als zijn wijsgerige oeuvre. In zijn autobiografie Ecce homo schreef Friedrich Nietzsche: ‘Ik zelf ben één ding, het andere zijn mijn geschriften.’ Zijn leven en filosofie komen… Read More
Vechten voor vrijheid
Helder en spannend beschrijft Annelien de Dijn de geschiedenis van de vrijheid. Betekende die vroeger zelfbestuur, in de moderne tijd verloor vrijheid haar politieke dimensie. Auteur Koen Schouwenburg In het nummer ‘Me and Bobby McGee’ staat de populaire regel: ‘Freedom’s just another word for nothin’ left to lose.’ Is deze… Read More
Een collage voor gelijkgestemden
Sebastien Valkenberg keert zich tegen oprukkende politieke correctheid, maar een prikkelend betoog is het niet. Auteur Koen Schouwenburg Als we filosoof Sebastien Valkenberg moeten geloven is politieke correctheid een groot probleem. In zijn nieuwe boek Policor in de polder. Hoe politieke correctheid Nederland dom maakt zet hij de aanval in… Read More
Een diepzinnige dwaas
In een opnieuw vertaalde roman van Denis Diderot gaan de verdorven antiheld Rameau en een naamloze filosoof met elkaar in dialoog. Rameau is een ‘luilak’, een ‘lafbek’, een ‘dwaas’. Hij is schaamteloos, maar ook scherpzinnig. Dit moeilijk te doorgronden hoofdpersonage in De neef van Rameau wordt ook wel beschouwd als… Read More
Het recht te geloven wat je wil
De Amerikaanse filosofie draait om vrijheid en de eigen ervaring, schrijft John Kaag. Die gaat boven voldongen feiten. De Nederlandse vertaling van American Philosophy van John Kaag heeft een gedrocht van een ondertitel gekregen: Leef je eigen leven. Het is onbegrijpelijk dat de originele ondertitel A Love Story is gesneuveld,… Read More
Geest van wanorde en harmonie
De Fransman Paul Valéry en de Oostenrijker Stefan Zweig schreven in het interbellum begeesterd over de crisis en toekomst van Europa. We plukken nog steeds van hun ‘langzaam gerijpte vrucht’. In november 1918 mocht de Eerste Wereldoorlog afgelopen zijn, met de vrede kwam een economische en ook intellectuele crisis: hoe was… Read More
