7 tips voor meer discipline van filosoof Marli Huijer

Discipline associëren we vaak met een inperking van onze vrijheid, ziet filosoof Marli Huijer. Maar volgens haar hebben we discipline juist nodig om vrij te zijn. ‘Discipline stelt je in staat om te bereiken wat je belangrijk vindt voor een goed leven.’ Ze geeft zeven tips om discipline te ontwikkelen.

‘Discipline is niet één vaardigheid, maar een overkoepelende naam voor verschillende technieken. Als je goed wil worden in voetbal zul je andere discipline-mechanismen moeten gebruiken dan wanneer je tijd wil vrijmaken om van de natuur te genieten. Ga op zoek naar de juiste vorm van discipline om de door jou gewenste vaardigheid te oefenen, en kijk af bij mensen die er al goed in zijn.’

‘Elk mens heeft wel gebieden waarin hij minder gedisciplineerd is. De een kan niet vroeg opstaan, terwijl een ander minder alcohol wil drinken. Bedenk wat jou maar niet lukt en onderzoek waardoor je dit niet voor elkaar kunt krijgen. Vaak komen die prikkels van buitenaf. Als je samenwoont met iemand die altijd uitslaapt, kan het moeilijk zijn om zelf om zeven uur ’s ochtends achter je laptop te gaan zitten.’

‘Als je een gebrek aan discipline ervaart, duik dan niet in je verleden of je innerlijk om uit te vinden wat er mis met je is. Discipline krijg je mee vanuit je opvoeding. Aangezien we in een ongelijke samenleving leven, krijgt de een veel meer discipline mee dan een ander. Vaak hangt dit samen met economische en sociale verschillen; hoe langer je onderwijs hebt genoten, des te groter de kans dat je gedisciplineerd bent. Een gebrek aan discipline is dus niet iets waarover je je schuldig hoeft te voelen, of iets waar je in je eentje makkelijk vanaf kunt komen.’

‘Wanneer iemand anders wel gedisciplineerd te werk gaat, kun je daarop meeliften. Bedenk dus hoe je omgeving in elkaar zit en aan wie je jouw discipline kan uitbesteden. Als je altijd de verjaardag van je moeder vergeet, kun je een familielid vragen om je een herinnering te sturen. Je kunt hier ook voorwerpen bij gebruiken. De Franse filosoof Bruno Latour benadrukt dat onze omgeving grote invloed op ons leven heeft. Als je op de thermostaat instelt dat het huis na tien uur ’s avonds koud wordt, ga je vanzelf vroeg naar bed.’

‘In De ambachtsman laat socioloog Richard Sennett zien dat bepaalde activiteiten herhalen heel zinvol is. Door herhaling kun je ergens ook meer van genieten. Dat zie je bij kinderen die leren vioolspelen: in het begin zijn de oefeningen saai, maar op een gegeven moment klinkt het melodietje mooi en krijgen ze ook nog eens complimenten. Als je met kleine herhalingen begint en merkt dat het steeds beter gaat, dan is de herhaling geleidelijk aan niet saai meer, maar brengt ze juist plezier.’

‘Zorg ervoor dat je een afwisseling hebt van gedisciplineerde en ongedisciplineerde momenten. Ik schrijf bijvoorbeeld nooit op zaterdag. Door de teugels te laten vieren, zie je in dat het allemaal ook niet zó belangrijk is. Rust uit, laat los en zet je daarna weer in voor wat het leven waardevol maakt.’

‘Discipline is altijd een kwestie van afwegingen: hoeveel wil je doen om je strevingen waar te maken en hoe zorg je voor een balans met andere belangrijke zaken? Vergeet daarbij niet dat jij invloed hebt op je omgeving, maar dat anderen ook jou beïnvloeden. Je kunt bijvoorbeeld het plan opvatten om bergen te beklimmen, maar als jouw partner of kinderen daarvan wakker liggen, moet je dat plan wellicht heroverwegen. Vraag je af wat je waardevol vindt voor een goed leven, en vraag dat ook aan mensen om je heen. Dan kun je samen op zoek naar manieren om die waarden en de benodigde discipline te realiseren.’

Marli Huijer is emeritus hoogleraar publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. In haar boek Discipline (2013) beschrijft ze waar de weerzin tegen discipline vandaan komt. ‘Onder andere van de existentialisten, die vrijheid en persoonlijke verantwoordelijkheid hoog in het vaandel dragen en zich afzetten tegen regels die van buitenaf worden opgelegd. En van de Franse filosoof Michel Foucault, die meent dat discipline als een onzichtbaar machtsmechanisme wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat iedereen elkaar – en zichzelf – in het gareel houdt.’

Maar om dat wat het leven de moeite waard maakt te realiseren in een samenleving vol afleidingen en mogelijkheden hebben we juist discipline nodig, zegt Huijer. ‘Die discipline moet je niet bij autoriteiten of in je binnenste zoeken. Ze ontstaat door samen te werken met je vrienden en omgeving.’

Discipline. Overleven in overvloed
Marli Huijer
Boom
276 blz.
€ 29,90