Quote
“Onze eerste bewuste ervaring is, opmerkelijk genoeg, die van een verdwijning”
“Mijn leven moet geen principe vertegenwoordigen, maar iets veel wonderbaarlijkers”
‘Ik zal koste wat kost zelfstandig mijn leven inrichten, hoe moeilijk dat ook al zijn,’ schreef de eenentwintigjarige Lou Andreas-Salomé in een brief. Ze ontwikkelde zich tot een onafhankelijk denker die zich op verschillende disciplines toelegde: filosofie, literatuur en later in haar leven de psychoanalyse.
Al op jonge leeftijd verloor Salomé haar geloof in God. Ze bleef over met een ‘door God verlaten universum.’ Dit verlies had voor haar ook iets positiefs: een ‘sindsdien nooit meer aflatend, alles beheersend fundamenteel gevoel van onbegrensde lotsverbondenheid met alles wat leeft.’ Ze schreef het gedicht ‘Lebensgebet’ waarin ze het leven omarmde, inclusief de smart en de pijn. Filosoof Friedrich Nietzsche was zo enthousiast over dit gedicht, dat hij ervoor zorgde dat het op muziek werd gezet.
In 1882 ontmoette ze Nietzsche via een gemeenschappelijke vriend. Ze hadden in dat jaar intensief contact en discussieerden soms tien uur op een dag. ‘We plukken elkaar de woorden en gedachten gewoonweg van de lippen,’ schreef Salomé over die gesprekken. Nietzsche noemde haar ‘de enige waardige opvolger’ van zijn filosofie, maar een leerling of opvolger wilde zij niet zijn. De gesprekken die zij voerden over religie, gebruikte Salomé later in de roman Im Kampf um Gott (1885). In haar boek Friedrich Nietzsche in seinen Werken (1894) analyseerde ze zijn filosofie en verbond die met zijn leven. Salomé liet zien dat bij Nietzsche denken en persoon een eenheid zijn.
Salomé onderzocht haar filosofische ideeën niet alleen in essays en artikelen, maar ook in romans, toneelstukken, gedichten en in haar (postuum verschenen) autobiografie. Ze schreef veel over religie en de religieuze ervaring, waarbij de invloed van Spinoza herkenbaar is. Andere terugkerende thema’s zijn de verhouding van het innerlijke zelf tot de wereld, liefde, vrouwen, seksualiteit en kunst.
Op haar vijftigste werd ze de eerste vrouwelijke psychoanalyticus. Ze raakte bevriend met Freud en ging bij hem in de leer. Twintig jaar later behandelde ze nog steeds patiënten in haar praktijk in Göttingen. Ze publiceerde meerdere artikelen over psychoanalytische onderwerpen, waaronder een theorie van het narcisme.
Geïnspireerd door Lou Andreas-Salomé
Relevante berichten
Het Moment… waarop filosofie en theater samenkomen
Fotografie: Merlijn Doomernik Dora Timmers (33) is filosoof en werkt voor theatergroep OT Rotterdam. Als zeventienjarige maakte ik mezelf wijs dat ik verwant was aan Lou Salomé. Zij stelde het denken voorop, ze wilde zich vrij ontwikkelen – de liefde, of een huwelijk, zou dat in… Read More
De vrouw die Nietzsches huwelijksaanzoek afwees
Filosoof Jannah Loontjens leerde Nietzsche beter kennen dankzij het werk van Lou Andreas-Salomé, die bijna met hem getrouwd was. Jannah Loontjens bespreekt de filosofen die haar hebben beïnvloed Fotografie: Martin Dijkstra Beroemde filosofen, iets minder beroemde filosofen, Grieken, Fransen, Duitsers en Engelsen, denkers die empirie… Read More
De mannen rond Lou Salomé
Friedrich Nietzsche, Rainer Maria Rilke, Sigmund Freud, Lou Salomé wist zich omringd door de meest invloedrijke mannen aan het einde van de 19de eeuw. Maar wie was Lou Salomé eigenlijk? Rome 1882. Paul Rée schrijft zijn vriend Friedrich Nietzsche en vraagt hem zo snel mogelijk te komen: hij heeft… Read More
‘Vrouwen lieten zich niet de mond snoeren’
Iedereen kent Socrates en Nietzsche. Maar hoe zit het met Hipparchia en Salomé? Aline D’Haese en Frank Meester belichten in hun boek 2500 jaar vrouwelijk denken.