Kun je verlangen naar iets wat je al hebt? Een van de eerste dialogen die ik las van Plato was Symposium, waarin Socrates en een aantal prominente Atheners op een drinkgelag de liefde eren. Ik was verbaasd hoe fris Plato’s verhaal na meer dan tweeduizend jaar nog is. Dit is geen stoffige oude tekst – het is meeslepende literatuur, vol erotiek en personages die zich misdragen! Een voor een geven de Atheense drinkebroers in Symposium een lofrede voor Eros, die als halfgod de liefde verpersoonlijkt. Socrates is als laatste aan de beurt en vertelt wat de mysterieuze Diotima hem leerde over de liefde. Als zoon van de goden Succes en Armoede zit Eros volgens Diotima overal tussenin.
Fragment uit Plato’s Symposium
‘Gebrek kent Eros nooit, maar ook geen rijkdom, en ook tussen kennis en onwetendheid staat hij in het midden. Het zit namelijk zo. Geen enkele god is een filosoof of verlangt naar inzicht, want een god heeft dat al. En ook verder filosofeert niemand, als hij de dingen begrijpt. Aan de andere kant doen ook domme mensen niet aan filosofie en verlangen ze niet naar inzicht. Dat is juist het ergerlijke van domheid, dat iemand zonder niveau en ook zonder verstand met zichzelf tevreden is. Wie niet denkt dat hij iets mist, verlangt ook niet naar wat hij niet denkt te missen.’
Even tussendoor… Meer lezen over Plato en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Filosofisch inzicht
Eros is dus filosoof, en een filosoof is niet iemand die wijs is of juist dom, maar iemand die verlangt naar wijsheid: filo- is Grieks voor ‘houden van’ en sofia betekent ‘wijsheid’. En verlangen doe je alleen naar iets wat je nog niet hebt. Niet voor niets is een van Socrates’ bekendste uitspraken: ‘Ik weet dat ik niets weet.’ De filosofie is een zoektocht zonder einde, want zodra je de begeerde wijsheid bereikt, is het geen filosofie meer. Dat vind ik een prachtige gedachte. Want wat is er mooier dan om altijd te kunnen blijven filosoferen?
Sokrates’ leven en dood
Plato
vert. Gerard Koolschijn
Athenaeum
248 blz.
€ 22,99
