Artikelen geschreven door Ronald van Raak
Wij zijn allemaal kinderen van Erasmus
Erasmus onderwees dat het goede uit mensen zelf moet komen, niet uit instituten. Zijn ideeën werken door in onze nationale identiteit. Erasmus was wat je noemt een sociale stijger, als zoon van een priester die hem als bastaard verwekte bij zijn huishoudster. Over zijn verleden is Erasmus altijd vaag… Read More
Oud licht op nieuwe zaken: God drinkt niet voor niets
Weinig Nederlanders gaan nog naar de kerk, maar het verlangen naar spiritualiteit wordt er niet minder om. Dat geldt zeker voor de bijna 80-jarige Gerard Reve, die in zijn romans zijn eigen katholicisme – het ‘revisme’- ontwierp. God bestaat niet, maar zonder Hem is het maar een kale boel. De… Read More
Oud licht op nieuwe zaken: De kunst van propaganda
De oorlogspropaganda van Bush en Blair schiet tekort. Wellicht hadden ze de lessen van Tobi Goedewaagen moeten bestuderen: de neokantiaan wiens academische carrière niet wilde vlotten, totdat hij door Seyss-Inquart werd benoemd tot hoofd van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten. Dit artikel is exclusief voor… Read More
De wet en het enthousiasme
Wouter Bos en Boris Dittrich willen de kieswet hervormen om de kloof tussen politiek en burger te verkleinen. Maar heeft dat wel zin? We hebben niet zo zeer hervormingen nodig, maar enthousiaste politici met uitgesproken beginselen – dat wist zelfs de zeer formele Johan Thorbecke. Dit… Read More
Denken onder de gordel
De fiets, hét symbool van de Nederlandse democratie, was voor Gerardus Bolland een duivels vervoermiddel. Een verderver van vrouwelijke onderbuiken, een teken van een ontaarde massasamenleving in handen van het internationale jodendom. Over de onderbuikgevoelens van een notoir antidemocraat. Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit… Read More
‘Blijde boodschapper der mondige menschheid’
De roep om strenge normen demonstreert de nieuwe Nederlandse burgerlijkheid. Heeft dit iets van doen met de Hollandse burgerzin, zoals die in de negentiende eeuw is ontwikkeld door onder meer Johannes van Vloten? Neen – dit burgerideaal verwoordt juist mondigheid en zelfbeschikking, met Spinoza’s Ethica als inspiratie. Read More
‘Te midden van de wapenen zwijgen de wetten’
In Vredes weeklacht voert Erasmus een verontwaardigde vrede op, die afrekent met de mogelijkheid van een rechtmatige oorlog. ‘Het grootste gedeelte van het volk vervloekt de oorlog en bidt om vrede.’ Dit artikel is exclusief voor abonnees Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Read More
Wie is Nederland?
In de negentiende eeuw waren er nog geen moslims die de Nederlandse waarden en normen bedreigden. Maar je had wél de praalzieke katholieken die het protestantse volksideaal van beschaving en eenvoud ondermijnden. Philip Willem van Heusde wierp zich op als redder van de eenheid. Het gevolg: uitsluiting en strijd. Read More
Waarheid in jonge meisjes
Wie de waarheid wil leren kennen, heeft niet genoeg aan verstand alleen, aldus Multatuli. Daarvoor is de vervoering van de liefde nodig, die aan het onbezield verstand de juiste intuïtie schenkt. Multatuli werd vervoerd door zijn nichtje Sietske – maar moest afscheid van haar nemen. Dit… Read More
Oud licht op nieuwe zaken: Kiezers kunnen niet fout kiezen
Ad Melkert hoopt dat de kiezer op 22 januari zijn fout van het afgelopen jaar goed zou maken. Maar volgens Philip Kohnstamm kan de kiezer helemaal niet fout kiezen; de politicus moet gewoon zijn boodschap in klare taal verwoorden en niet bang zijn voor sentimenten van het volk. Read More
Europa laat zich niet bedenken
‘Vóór elke mogelijke politieke eenwording van Europa schijnt mij de geestelijke eenheid van Europa een realiteit – en een opgave, die haar diepste grond vindt in het bewustzijn van de veelvormigheid van dit, ons Europa.’ Jan Mooij citeert deze woorden van de in 2002 overleden Hans Georg Gadamer in Het… Read More
Vrijdenker: Siger van Brabant
De vrijheid van denken is een verworvenheid van onze ‘christelijke’ cultuur, die we moeten beschermen tegen ‘achterlijke’ moslims. Dat is een opvatting die je bij steeds meer politici hoort. Ooit was het precies andersom en werden denkers die in Europa uit de gratie raakten, vertaald en bediscussieerd in de Arabische… Read More