In Duitsland raakte onlangs een filosoof in opspraak: Immanuel Kant. Bij dit boegbeeld van de Verlichting werden vraagtekens geplaatst: was Kant een racist? Kant-kenner Pauline Kleingeld stelde in NRC (24 juni 2020) dat ze blij is met het publieke debat en roept op tot meer lezen: ‘Bij heel veel filosofen uit het verleden kom je uitgesproken seksistische en racistische ideeën tegen. We moeten onderzoeken waar dat sporen heeft nagelaten in hun filosofie. Stop niet met lezen, maar blijf zelf nadenken.’ Filosofie Magazine zet dit weekend daarom vijf filosofische boeken op een rijtje over racisme en identiteit.
Kritiek van de zwarte rede van Achille Mbembe
In dit boek reflecteert Achille Mbembe op hoe we vandaag de dag moeten denken over slavernij, racisme, gelijkheid en ongelijkheid. Mbembe beschrijft de geschiedenis van de slavernij als product van het mondiale kapitalisme. Hij gaat in op het ontstaan van het menstype ‘neger’ en de vraag wat het betekent om daartoe gereduceerd te worden. Een van de thesen in dit boek is dat er na de afschaffing van de slavernij eerder meer dan minder ‘negers’ ontstaan – die niet noodzakelijk zwart zijn. Het gaat om al die mensen die economisch en maatschappelijk worden buitengesloten. Tegelijkertijd schetst Mbembe de manier waarop dit onderdrukkende stigma de kiem van bevrijding in zich kan dragen.
Kritiek van de zwarte rede
Achille Mbembe
Boom
288 blz. | € 29,90
De vreemdeling van Abdelkader Benali
In De vreemdeling. Racisme uitgelegd aan onszelf laat Abdelkader Benali zien hoe racisme en tolerantie de afgelopen veertig jaar zijn veranderd. Met de Franse denker Emmanuel Levinas in het achterhoofd vraagt hij of we gevoelig kunnen blijven voor het vreemde dat steeds weer andere vormen aanneemt, maar er toch altijd al is. Benali vertelt over zijn persoonlijke ervaringen met vreemdelingenhaat en discriminatie.
De vreemdeling
Abdelkader Benali
Prometheus
112 blz. | € 16,99
Lees hier een boekinterview met Aldelkader Benali.
Witte onschuld van Gloria Wekker
In Witte onschuld onderzoekt en beschrijft Gloria Wekker een centrale paradox in de Nederlandse samenleving: de passie en agressie die ras oproept, terwijl het bestaan van ras en racisme tegelijkertijd in alle toonaarden wordt ontkend. in haar verkenning van het dominante zelfbeeld van de witte Nederlander is het ‘culturele archief’ een leidend concept: de diep ingesleten attitudes en emoties die racisme in stand houden en hun oorsprong kennen in het koloniale verleden.
Lees hier drie filosofen over de stelling: Witte onschuld bestaat niet.
Witte onschuld
Gloria Wekker
Aup
343 blz. | € 23,99
Lees hier over de stelling: Witte onschuld bestaat niet.
Mijn ontelbare identiteiten
Zonder zichzelf te sparen beschrijft Çankaya in Mijn ontelbare identiteiten hoe moeilijk hij het vindt om een eigen verhaal te vertellen tegen de achtergrond van de debatten over integratie, cultuur en racisme. Steeds laveert hij tussen wortelen en willen vluchten, tussen “wij’ en “zij’, tussen straat en school, tussen een erbij en er niet bij horen, tussen ongebreideld individualisme en een soms beklemmend collectivisme. Het boek is een bespiegeling op de veranderende omgang met ‘de Ander’ in Nederland.
Mijn ontelbare identiteiten
Sinan Çankaya
208 blz. | € 20,99
Lees hier waarom we volgens Sinan Çankaya de plicht hebben om optimistisch te zijn.
Gevangen in zwart-witdenken
Babah Tarawally woont even lang in Nederland als eerder in zijn land van herkomst, Sierra Leone. Door witte en zwarte mensen is hij op talloze manieren gelabeld: als asielzoeker, vluchteling, allochtoon, migrant, Afrikaan en zwarte man. Of hij wordt gewaarschuwd voor de ‘boze witte man’. Maar hij is ooit juist voor het oorlogsgeweld van ‘boze zwarte mannen’ gevlucht. Aan de hand van zijn levensverhaal maakt hij duidelijk dat we niet gevangen hoeven te blijven in zwart-witdenken.
Gevangen in zwart-witdenken
Babah Tarawally
128 blz. | € 18,50
