‘De laatste 25 jaar is er steeds meer psychologisch onderzoek naar posttraumatische groei. Zulke onderzoeken maken vaak gebruik van de Post Traumatic Growth Inventory (PTGI), een vragenlijst waarop je op een schaal van 0 tot en met 5 kunt aangeven of je trauma je een sterkere persoonlijkheid, hechtere relaties of spirituele groei heeft gebracht. Dit onderzoek stelt dat mensen dat zelf niet goed kunnen inschatten. Als ze de PTGI invullen, nemen respondenten te weinig tijd om het verschil te berekenen tussen hun huidige situatie en de situatie van vóór de traumatische gebeurtenis.
De aanname achter het idee van posttraumatische groei is dat ellende ook altijd een goede kant heeft. Deze gedachtegang hangt aan tegen een soort christelijke opvatting dat niets wat je overkomt willekeurig is. Wat jij meemaakt, heeft een diepere bedoeling en is daarom niet zinloos. Maar zorgen trauma’s altijd voor groei? Als je een kind verliest zul je daar ongetwijfeld dingen van leren, maar veel mensen willen dat desondanks niet meemaken. Bovendien kun je op de PGTI niet aangeven dat je achteruit bent gegaan. Terwijl veel getraumatiseerde mensen zeggen dat ze niet half de persoon zijn die ze waren: ze voelen zich angstig, gewond, beschadigd.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Nieuw verhaal
‘Een traumatische gebeurtenis is zo overweldigend dat je er geen normale herinnering aan bewaart die in de loop van de tijd vager wordt. De gebeurtenis wordt geen onderdeel van het verleden, maar blijft je bij in het heden. In de ernstigste gevallen is het trauma constant aanwezig: of je nu droomt, herbelevingen hebt, of bang bent voor bepaalde plekken of situaties. Je tijdsbeleving is dus aangetast. Dat maakt het lastig om, zoals deze onderzoekers vragen, het heden met het verleden te vergelijken.
Een van de meest gebruikte metaforen binnen de psychologie is dat dingen “een plekje moeten krijgen”. Traumaverwerking is precies zoiets: de overweldigende gebeurtenis moet als het ware weer geordend worden. Dat kan onder andere door er een verhaal over te vertellen. Onderzoek naar posttraumatische groei kan daarom beter kwalitatief van aard zijn: in een gesprek kom je er beter achter welke betekenis mensen aan hun trauma geven dan met zo’n vragenlijst.
Maar ook dan kun je nooit met objectieve zekerheid vaststellen of mensen gegroeid zijn door hun trauma. Het verleden ligt namelijk niet vast, maar wordt constant herzien door de dingen die je meemaakt en de inzichten die je opdoet. We denken vaak dat het geheugen als een rivier één kant op stroomt – en dus dat het verleden invloed heeft op het heden, maar niet andersom. Maar dat is onzin. De betekenis van het verleden verandert in de loop van de tijd. Als je bijvoorbeeld iemand verliest, veranderen ook je herinneringen aan die persoon.
Zo kan ook de betekenis van een traumatische gebeurtenis veranderen door het verhaal dat je erover vertelt. Dit kan een verhaal zijn waarin je stelt dat je door je trauma een beter of sterker mens bent geworden. Posttraumatische groei is dan geen verschil tussen heden en verleden dat je kunt berekenen, maar een verhaal dat ervoor zorgt dat het trauma betekenis krijgt.’
Bron feit
Boals, A., E.L. Griffith en C.L. Park (2022), ‘Can respondents accurately self-report posttraumatic growth when coached through the required cognitive steps?’. Anxiety, stress, and coping, online gepubliceerd op 10 maart 2022.
