Wat is een syllogisme? - Lexicon

Home Lexicon Syllogisme

bibliotheek bustes lexicon boeken teleologie incommensurabiliteit onbehagen solipsisme vita contemplativa slavenmoraal wil tot macht übermensch utilitarisme sociaal contract structuralisme sofist panopticum ontologie contingentie cogito ergo sum noodzakelijkheid cartesiaans dualisme empirisme rationalisme onbewuste ideeënleer Leviathan Frankfurter Schule plichtethiek banaliteit van het kwaad Ding an sich filosoof-koning genealogie kwade trouw natuurtoestand socratische methode homo economicus

Syllogisme – betekenis

‘Syllogisme’ vindt zijn oorsprong in het Grieks en is afgeleid van syllogismos, wat ‘samenvoeging’ of ‘conclusie’ betekent. Het is een redeneerstructuur die in zijn meest basale vorm bestaat uit twee premissen (stellingen of aannames) en een conclusie die daar noodzakelijk uit volgt. De Griekse filosoof Aristoteles introduceerde de syllogistiek om zijn logica te ontwikkelen. Zijn voorbeeld luidt:

Premisse 1 Alle mensen zijn sterfelijk

Premisse 2 Socrates is een mens

Conclusie Dus Socrates is sterfelijk

De basisstructuur van dit soort redeneringen is bijna een soort rekensom: als premisse A en premisse B tot conclusie C leiden, en ik weet dat A en B waar zijn, dan is C ook waar. In de moderne logica heet dit een geldige redenering. Er zijn ook specifiekere vormen met complexere samenstellingen waarbij de premissen bijvoorbeeld afhankelijk zijn van bepaalde eisen.

Even tussendoor… Meer lezen over logica? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Meld u aan voor onze nieuwsbrief

Ontvang elke woensdag het laatste filosofie nieuws, de beste artikelen van de week en af en toe een aanbieding.

Uw aanmelding is helaas niet gelukt. Probeer het later nog eens.

Het redeneermodel van het syllogisme is in veel filosofische teksten te vinden. Zo gebruikte René Descartes het om zijn beroemde ‘Ik denk, dus ik ben’-argument op te bouwen. Immanuel Kant paste het toe in zijn categorische imperatief, waarbij morele verplichtingen worden afgeleid uit algemene principes. Dit laat zien hoe syllogismen dus ook van pas kunnen komen om ethische vraagstukken te analyseren. Toch leent de strikte opbouw van het syllogisme zich vooral voor logische vraagstukken, en wordt daarom voornamelijk gebruikt in de analytische filosofie.