“Twee plus drie is vijf en een vierkant heeft vier zijden; het lijkt onmogelijk dat zo evidente waarheden van onwaarheid verdacht zouden worden.”
René Descartes
De Latijnse betekenis van ‘a priori’ is ‘van tevoren’ of ‘vooraf’ en staat voor een manier waarop kennis tot stand kan komen. A priori kennis is onafhankelijk van de ervaring, onderzoek of waarneming. Het is het tegenovergestelde van a posteriori, het soort kennis dat toegankelijk wordt door waarneming. Van een uitspraak die vooraf gegeven is – zoals de vertaling van de term ‘a priori’ laat zien – kan dus rationeel worden nagegaan of deze waar is. Evidenties zijn vooral te vinden in mathematische, logische, deductieve uitspraken en stellingen waarin hun eigen definitie besloten zit.
‘Een cirkel is rond’ is een voorbeeld: dit is per definitie waar, en behoeft dus geen verificatie via dingen die we in de werkelijkheid aantreffen. In het concept van een cirkel zit immers al besloten dat deze rond is. Plato en Aristoteles gebruikten het begrip ‘a priori’ al, maar hoe letterlijk de term wordt opgevat verandert in de loop van de geschiedenis. Immanuel Kant hanteert bijvoorbeeld een radicale definitie: a priori kennis is geheel onafhankelijk van de ervaring, en kan daarom onmogelijk worden verworpen door empirisch bewijs. De noodzakelijkheid die dit impliceert is volgens logicus Saul Kripke een denkfout – de domeinen van de epistemologie en de metafysica worden hier door elkaar gehaald.
Relevante berichten
IJzeren Lijst 2. Kritik der reinen Vernunft van Immanuel Kant
‘Wat kan ik weten?’, vraagt de Duitse filosoof Immanuel Kant (1724-1804) zich eind achttiende eeuw af. Zijn bevindingen zetten de wereld op haar kop.
Saul Kripke, de horkerige logicus
Saul Kripke had revolutionaire ideeën over het verschil tussen mogelijk en noodzakelijk. Met zijn persoonlijkheid maakte hij minder indruk.
Close Reading: Kant maakt liegen onmogelijk
Mogen we ons uit een situatie van verlegenheid helpen met een leugentje om bestwil? Immanuel Kant wijst het streng van de hand.
Henri Bergson: Ieder zijn eigen tijd
Henri Bergson was een romanticus die niet van kwantificeren hield. Hij moest dan ook niets hebben van de rigide kloktijd. Tijd zag hij niet als een optelsom van losse momenten, maar als een reeks ervaringen.
