A priori

De Latijnse betekenis van ‘a priori’ is ‘van tevoren’ of ‘vooraf’ en staat voor een manier waarop kennis tot stand kan komen. A priori kennis is onafhankelijk van de ervaring, onderzoek of waarneming. Het is het tegenovergestelde van a posteriori, het soort kennis dat toegankelijk wordt door waarneming. Van een uitspraak die vooraf gegeven is – zoals de vertaling van de term ‘a priori’ laat zien – kan dus rationeel worden nagegaan of deze waar is. Evidenties zijn vooral te vinden in mathematische, logische, deductieve uitspraken en stellingen waarin hun eigen definitie besloten zit.

‘Een cirkel is rond’ is een voorbeeld: dit is per definitie waar, en behoeft dus geen verificatie via dingen die we in de werkelijkheid aantreffen. In het concept van een cirkel zit immers al besloten dat deze rond is. Plato en Aristoteles gebruikten het begrip ‘a priori’ al, maar de betekenis van de term verandert in de loop van de geschiedenis. Immanuel Kant hanteert bijvoorbeeld een radicale definitie: a priori kennis is geheel onafhankelijk van de ervaring, en kan daarom onmogelijk worden verworpen door empirisch bewijs. De noodzakelijkheid die dit impliceert is volgens logicus Saul Kripke een denkfout – de domeinen van de epistemologie en de metafysica worden hier door elkaar gehaald.

Meer lezen over kenleer? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief: