Volgens sommige feministen valt de invloed van de wasmachine op de vrouwenemancipatie nauwelijks te overschatten. Doordat vrouwen niet meer urenlang met de hand de was hoefden te doen, kregen ze tijd om te werken of zich bezig te houden met hun eigen interesses. Toch heeft de wasmachine de belofte van de bevrijding van de vrouw niet waargemaakt, zegt Marja Vuijsje, journalist en schrijver van onder andere De kleine De Beauvoir (2019). ‘Het feministische ideaalbeeld van Simone de Beauvoir is een wereld waarin mannen en vrouwen gelijk zijn. Niet alleen formeel en wettelijk, maar ook in de cultuur. In Nederland hebben nu bijna alle huishoudens een wasmachine, maar blijft het de vrouw die de was erin stopt.’
Huishoudelijk werk wordt vaak niet gezien als een bijdrage aan de economie, volgens Vuijsje. ‘Maar we willen wel elke dag een schone onderbroek aan en thuiskomen in een net huis. Verzorgende arbeid wordt nog vaak beschouwd als een intrinsieke roeping voor vrouwen. Zo van: vrouwen zorgen voor hun kinderen en het huishouden uit liefde, dus is er geen betaling of herverdeling nodig. Maar waarom zouden mannen die liefde niet kunnen opbrengen? Nu werken veel vrouwen parttime omdat ze daarnaast voor het huishouden moeten zorgen, zelfs al is dat door apparaten als de wasmachine en de stofzuiger minder intensief dan vroeger. Voor echte gelijkheid is een herverdeling en herwaardering van het huishouden nodig, niet alleen een machine.’
Tekst loopt door onder afbeelding
In je eentje
‘Met de hand wassen was een sociale aangelegenheid: vrouwen kwamen elkaar tegen op hun balkons. Met de wasmachine kregen huisvrouwen meer tijd, maar werden ze ook eenzamer.’
Saai werk
‘We zien het huishouden vaak als minderwaardige arbeid. Volgens de feministische wet van Evelyne Sullerot komt dat niet zozeer doordat het saai is, maar doordat het geassocieerd wordt met vrouwen. Dat zie je ook bij andere sectoren waar veel vrouwen werken, zoals onderwijs en zorg.’
Ideaalbeeld
‘Voor de komst van de wasmachine waren er verschillende idealen voor huisvrouwen en welgestelde vrouwen. Tegenwoordig is er één vrouwbeeld waaraan alle vrouwen moeten voldoen: het huishouden op orde hebben, werken, hun kinderen opvoeden en er ook nog aantrekkelijk bij lopen. Vrouwen zijn steeds meer gaan moeten.’
Schoon
‘Volgens Simone de Beauvoir dragen vrouwen soms bij aan het in stand houden van hun ongelijkheid. Vrouwen krijgen bijvoorbeeld hogere standaarden voor netheid aangeleerd. Als je dan samenwoont met een man die niet gewend is om schoon te maken, ga je zelf aan de slag. Zulke culturele verschillen zijn moeilijk te veranderen.’
