‘In het utopisch project van het neoliberalisme werden de gevaren en nadelen niet erkend.’ Het neoliberalisme blijkt net zo utopisch als het communisme. Dit is de conclusie die Hans Achterhuis (1942) in De utopie van de vrije markt trekt. De vrije markt is geen objectief proces. Het werk van Achterhuis kenmerkt zich door een algemene afkeer van de utopie. In De erfenis van de utopie onderzoekt hij de valkuilen en verleidingen van de maatschappelijke en technologische utopie. Om vervolgens te concluderen dat de utopische droom niet verwerkelijkt moet worden.
Daarnaast is Achterhuis Camus-kenner. In 1969 promoveerde hij op Camus. Naar aanleiding daarvan verscheen Camus. De moed om mens te zijn, waarin hij het gedachtegoed over godsdienst van Camus analyseerde.
In 2008 won Achterhuis de Socrates Wisselbeker met zijn magnum opus Met alle geweld. Alle aspecten van geweld worden in dit boek onderzocht door Achterhuis. Doel is niet om geweld uit te bannen, maar om het te begrijpen zodat we er op een goede manier mee om kunnen gaan.
Denker des Vaderlands
In april 2011 werd Achterhuis voor twee jaar benoemd tot ‘Denker des Vaderlands’. In zijn rol wilde Achterhuis vooral in publieke debatten verschillende posities duidelijk maken en vervolgens onzeker maken wat zeker leek. In 2013 verscheen naar aanleiding hiervan het interviewboek Tegendenken. Een noodzaak in het publieke debat dat in samenwerking met Peter Henk Steenhuis tot stand is gekomen.
