Oneerlijke competitie
Is het eerlijk als transvrouwen het in de topsport tegen vrouwen opnemen? Eeuwenlang werd er in veel competities een scherp onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen. Mannen hebben nu eenmaal meer lichaamskracht. Maar met de ruimte die ontstaat om van geslacht te veranderen, komt de strikte scheiding tussen mannen en vrouwen in de sport onder druk te staan. Jeroen Hopster onderzoekt de argumenten van beide kanten van de discussie. Hebben transvrouwen oneerlijke fysiologische voordelen of horen lichamelijke verschillen gewoon bij topsport?
‘Vrouw-zijn vraagt om theater’
Je hoeft geen biologische vrouw te zijn om moeder te worden, leert Jannah Loontjens van de film All About My Mother. Het transgender personage Lola ziet eruit als een vrouw, maar heeft ook een penis en verwekt twee kinderen: ‘Lola is vader en moeder ineen.’ Op die manier stelt filmmaker Pedro Almodóvar de kijker voor de vraag wat het betekent om man of vrouw te zijn en hoe het voelt om in geen van beide categorieën te passen. ‘Vrouw-zijn vraagt om theater, een spel waarmee je je rol als vrouw steeds opnieuw bewaarheidt.’
Oogkleppen
Een genderneutrale taal bestaat allang, zegt socioloog Oyèrónké Oyèwùmí. In de taal van haar Yorubavolk uit het westen van Nigeria bestaan namelijk geen woorden voor ‘man’ en ‘vrouw’. Een geslachtsloze taal, die volgens haar bewijst dat het denken in een tegenstelling tussen mannen en vrouwen een westers construct is. ‘Het is tijd om in te zien dat we oogkleppen op hebben, zodat we ze af kunnen doen. Dan kunnen we in openheid praten over andere manieren van denken.’
In balans
Volgens de Amerikaanse schrijver Gary Ferguson heeft elk mens toegang tot een vrouwelijke en een mannelijke kant. Of je nu man, vrouw of transgender bent, alleen als je deze twee kanten samenbrengt ben je als individu in balans, zegt hij. In de natuur kunnen we opnieuw de waarde leren kennen van vrouwelijke zorgzaamheid in combinatie met mannelijke doelgerichtheid. En om daarachter te komen hoef je niet zoals Ferguson maanden in de wildernis te dwalen.
Sporkel
‘Ik ben een sporkel,’ antwoordt activist en docent filosofie Robin Bruisje Habbé standaard wanneer mensen naar diens geslacht vragen. Dat begrijpen mensen niet, maar dat is juist de bedoeling. ‘Dat hele binaire denken wil ik doorbreken. Ik wil niet vrouw zijn; ik ben primair mens, dier, onderdeel van de natuur.’ Dat je gender niet gedetermineerd is door je geslachtsdelen, leerde Habbé van Judith Butler. Gender gaat bij Butler om performance: ‘Hoe je doet is wie je bent.’
