Filosofie is ook makkelijker als je leest. Goed leest. Filosofische bronteksten zijn niet altijd even makkelijk te begrijpen. Daarom helpen we je in een close reading op weg met extra context en commentaar bij deze tekst van Maurice Merleau-Ponty over het geheugen.
Hier komt het ware probleem van het geheugen*1 in de waarneming aan het licht, in verband met de algemene problematiek van het waarnemingsbewustzijn. Het gaat er namelijk om te begrijpen hoe het bewustzijn, vanuit zijn eigen leven en zonder in een mythisch onbewuste*2 allerlei aanvullende materialen aan te dragen, in de loop van de tijd de structuur van zijn wereld kan veranderen. Begrepen moet worden, hoe de vroegere ervaring op ieder ogenblik voor het bewustzijn in de gedaante van een horizon*3 tegenwoordig is. (…) Waarnemen is niet het ervaren van een veelheid aan indrukken die herinneringen met zich meevoeren om ze te voltooien, maar het is het plotseling zien ontspringen van een immanente zin in een constellatie van gegevens, zonder welke geen enkel beroep op herinneringen mogelijk is. Zich herinneren betekent niet een beeld van het op zich bestaand gebleven verleden*4 opnieuw onder de blik van het bewustzijn brengen, maar het is het verzinken in de horizon van het verleden en daar steeds verder de erin opgesloten perspectieven ontvouwen, totdat de ervaring die deze bevat als het ware opnieuw op hun plaats in de tijd worden geleefd.
Bewerkt fragment uit: Maurice Merleau-Ponty, Fenomenologie van de waarneming, vert. Douwe Tiemersma en Rens Vlasblom, Boom, 2013.
