Word je als vrouw geboren of leer je het aan om vrouw te zijn? Ik werd bewust feminist na het lezen van De tweede sekse van Simone de Beauvoir (1908-1986), een van de godmothers van de tweede feministische golf, die halverwege de jaren zestig begon. Haar baanbrekende boek over de situatie van de vrouw verscheen al eerder, in 1949. Zelf las ik het boek zes decennia later, waarna ik beter woorden kon geven aan het onrecht dat de soms ongelijke behandeling tussen man en vrouw bij me opriep. Daarnaast liet De Beauvoir me ervaren hoe filosofisch gedachtegoed niet enkel kan duiden, maar ook kan aansporen tot concrete actie.
Fragment uit De tweede sekse
‘Ik heb al gesteld dat, wanneer er twee menselijke categorieën naast elkaar staan, ieder zal proberen zijn soevereiniteit aan de ander op te leggen; zijn ze beide in staat weerstand te bieden aan de drang van de ander dan wordt er tussen hen – hetzij in vriendschap, hetzij in vijandschap, maar altijd in een spanning – een wederkerige verhouding geschapen. Is een van beide op de een of andere manier bevoordeeld, dan wint die in dat opzicht van de ander en probeert de ander te onderdrukken. Het is derhalve begrijpelijk dat bij de man de wens heeft geleefd de vrouw te overheersen.’
Even tussendoor… Meer lezen over De Beauvoir en andere grote denkers? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Inzicht
Zoals bij Freud alles om seks draait, draait bij De Beauvoir alles om macht. ‘Je wordt niet als vrouw geboren, je wordt het’, luidt haar bekendste citaat (origineel: ‘On ne naît pas femme, on le devient’), dat vaak helaas foutief wordt vertaald als ‘Je wordt niet als vrouw geboren, maar tot vrouw gemaakt’. Vrouwelijkheid is een sociaal en cultureel geconstrueerd fenomeen, laat De Beauvoir zien. De man heeft zich in de geschiedenis de positie van subject weten te verschaffen, van degene die beslist en heerst. De vrouw is tot object, tot ‘de Ander’, gemaakt, en heeft zich ook binnen deze rol ontwikkeld. De Beauvoir roept op tot de bevrijding van vrouwen uit deze ondergeschikte positie – en daarvoor is voor zowel mannen als vrouwen werk aan de winkel.
De tweede sekse. Feiten, mythen en geleefde werkelijkheid
Simone de Beauvoir
Bijleveld
888 blz.
€ 39,90
