Artikelen geschreven door Alexandra van Ditmars
Patrick de Rynck: ‘Kijken en zien zijn twee verschillende dingen’
Classicus Patrick De Rynck verdiepte zich in de kunst van het kijken. Wat gebeurt er als we naar kunstwerken kijken? En hoe zit het met de relatie tussen wat we zien en wat we weten? ‘Het is een illusie dat je onbemiddeld kunt kijken.’
Paul Verhaeghe: ‘We willen versmelten en losbreken’
De Vlaamse psycholoog en psychoanalyticus Paul Verhaeghe (1955) schreef het essay Intieme vreemden ter gelegenheid van de Maand van de Filosofie. Intimiteit is volgens hem ongrijpbaar, omdat ze zo verscheurend is: we willen opgaan in de ander en tegelijkertijd zijn we bang om opgeslokt te worden in naam van de liefde.
Filosoof Frank Ankersmit: ‘Een historische ervaring is als het horen van een kanonschot’
Zelfs als het leven lijkt te eindigen heeft geschiedfilosoof Frank Ankersmit niet de behoefte terug te kijken. We deden het toch. Een gesprek over de historische ervaring.
Madjan Seighali: ‘De mens is een wezen dat vrijheid nodig heeft’
Mardjan Seighali (57) is mensenrechtenactivist en voorzitter van het Humanistisch Verbond. Ze schreef het boek Tot op de dag, waarin ze vertelt hoe ze van Iran naar Nederland wist te vluchten.
Elke Wiss: ‘Praktische filosofie is mijn sportschool voor de geest’
Volgens Elke Wiss is een goede vraag meer dan een mening met een vraagteken. En echt nadenken is iets anders dan maar wat aanrommelen in je hoofd. Ze pleit voor meer praktische hulp voor goed denkwerk. Beeld Tessa Posthuma de Boer Denken lijkt zo makkelijk, maar dat is het niet.’ Aan het woord is Elke Wiss, en ze klinkt stellig. Ja, ze hoort het de mensen met wie ze praat regelmatig zeggen: ‘O, maar ik denk te veel.’ Wiss: ‘Dan vraag ik door: wat doe je dan, wat denk je dan? Wat blijkt? Het gaat eerder over iets wat we piekeren noemen, of fantaseren of associëren. Dat noem ik “hoofdrommelen” en geen denken. Ik pleit voor denkwérk. Dat is echt iets anders. Denkwerk, dat gaat gestructureerd en gedisciplineerd.’ Read More
Vertaler Victor Gijsbers: ‘Wittgenstein laat de onzinnigheid van de filosofie zien’
In zijn Tractatus probeerde Wittgenstein het ondenkbare te denken en het onzegbare te zeggen. De filosofische klassieker bestaat honderd jaar en verschijnt opnieuw in Nederlandse vertaling. Vertaler Victor Gijsbers: ‘We hebben volgens Wittgenstein ten onrechte het idee dat we uitspraken doen die betekenis hebben.’
Waarom we moeten leren om te ‘ontweten’
Menno van der Veen ziet dat de mens geneigd is zich in te graven in vertrouwde kennis en zelfbeelden. Met socratische bezinning wil hij dit ‘loopgraafweten’ te lijf gaan. Een pleidooi voor ontweten. En een spoedcursus.
Spoedcursus: Taal
Taal is veel meer dan een communicatiemiddel. Vier denkers over de verhouding tussen denken, taal en werkelijkheid.
Weekendlijstje: Cornelis Verhoeven
Deze vrijdag is het twintig jaar geleden dat Cornelis Verhoeven (1928-2001) overleed. De Nederlandse filosoof stond bekend om zijn scherpe en soms ironische observaties. Een weekendlijstje over Verhoeven en zijn werk. Woordrot Voor Verhoeven was het hoofdzaak dat woorden hun betekenis niet zouden verliezen. ‘Woordrot,’ noemde hij dat verschijnsel. Als… Read More
‘Vrouwen lieten zich niet de mond snoeren’
Iedereen kent Socrates en Nietzsche. Maar hoe zit het met Hipparchia en Salomé? Aline D’Haese en Frank Meester belichten in hun boek 2500 jaar vrouwelijk denken.
Perfect is goed genoeg
Een succesvolle carrière, een boeiend sociaal leven en een aantrekkelijk uiterlijk. Wie perfectie wil moet hard werken. Of kun je ook perfect zijn zonder alles goed te doen?
‘Breng meer tijd door met jezelf’
Wat is het verschil tussen alleen-zijn en eenzaamheid? Volgens de Noorse filosoof Lars Svendsen nemen wij te weinig tijd voor afzondering en voelen we ons juist daardoor eenzaam. Iedereen wordt er in zijn leven een paar keer door overvallen. Misschien overkomt het je thuis op de bank, of juist… Read More