Walter Benjamin

“De kunst van het vertellen is tot zijn einde komen, omdat de epische kant van de waarheid, de wijsheid, uitsterft”

Met een aanzienlijke bijdrage aan de filosofie, theologie, geschiedkunde, literatuurkritiek en kunstgeschiedenis, is de Joods-Duitse Walter Benjamin één van de meest originele cultuurfilosofen van de twintigste eeuw. Hij is vooral bekend van zijn kritiek op de opkomst van de technische reproductie te. Benjamin stelt dat de massamedia de samenleving zodanig hebben veranderd dat de dagelijkse ervaring van de werkelijkheid niet meer authentiek is. Sterker nog, volgens Benjamin ervaren we helemaal niet meer. We beleven. Beleven is opnemen van informatie van een ongeordende indifferente stroom van berichten en beelden die niet zijn ingebed in traditie en collectiviteit.

Het heeft ook gevolgen voor de kunst. Met de komst van de fotografie en de film is het voor het eerst in de geschiedenis van de reproductietechniek mogelijk een beeld zo snel en makkelijk te reproduceren dat de kundigheid van de mens wordt ingehaald. Volgens Benjamin gaat hiermee de authenticiteit en uniciteit van een kunstwerk verloren, namelijk de traditionele, rituele waarde van het kunstwerk, iets wat hij ‘aura’ noemt. Het beeld is dan niet meer ingebed in een culturele context, maar staat beschikbaar als een losgezongen object.

Deze cultuur-maatschappelijke kritiek heeft een marxistische ondertoon. Waar Marx het heeft over de exploitatie van de arbeider, heeft Benjamin het over de exploitatie van het beeld in de moderne tijd. Als lid van de Frankfurter Schule, opgericht door Max Horkheimer en Theodor Adorno, engageerde Benjamin zich aanvankelijk met het marxisme en het communisme,  terwijl hij daar later – in zijn essays over het begrip van de geschiedenis – afstand van doet.