Fantastisch filosofiefestival Denkkracht (uitverkocht)

Meer dan duizend bezoekers keerden op zaterdag 9 november hun brein binnenstebuiten op Denkkracht, een fantastisch filosofiefestival. Wijsgeren en wijsneuzen beten zich vast in de leukste vragen, de felste debatten en de mooiste gedachten. Denk je volgend jaar (weer) mee?

Zijn er op alle vragen antwoorden? Zeker niet! Maar tijdens Denkkracht gaan denkers en doeners toch samen de wonderlijkste vragen beantwoorden.

De bekende televisie-illusionist Victor Mids (1987) kan ons alles laten geloven. Maar is dat wel zo wonderlijk als je weet dat twee van de drie Nederlanders denkt dat wonderen bestaan? Mids gaat in gesprek met denker en wonderkenner Stephan de Jong (1957) op zoek naar de grenzen van het wonderbaarlijke. Wat zijn wonderen en kunnen ze wel bestaan?

Veilig thuis voor de buis kijken we enge films en gruwelijke journaals. Maar in hoeverre heeft angst ons dagelijks in de greep? Zijn we echt bang voor complotten of klimaatverandering? Of geven al die gevaren juist zin aan een leven dat steeds minder risico’s kent? Wat doet angst met een mens? Tim Hofman (1988), programmamaker (o.a. BOOS), presentator en schrijver (Goede moed) zoekt de angst graag op. Schrijver en cultuurbeschouwer Bas Heijne (1960) keert onze angst als een hedendaagse Freud binnenstebuiten. 

We niet in een god gelooft is atheïst. Vaak wordt dit gezien als een koude kijk op het leven. Maar zijn alle vormen van ongeloof zo kaal? Stine Jensen (1972), opgegroeid zonder God, gaat in gesprek met Lale Gül (1997), die vanuit een streng islamitisch milieu atheïst werd. Welk atheïsme hangen zij aan? Kan atheïsme een geloof zijn? Is de ene vorm van atheïsme ‘beter’ dan de andere? En waar geloof je nog in als je nergens in gelooft?

Het besef groeit dat niet-menselijke dieren veel op mensen lijken: ze hebben emoties, verlangens en taal. Dit leidt meestal tot meer sympathie voor dieren. Maar wat als dieren zouden kunnen praten? Wat zouden ze tegen ons zeggen? En zouden we ze dan wel verstaan? Bioloog, schrijver en Aristotelesfan Midas Dekkers (1946) gaat in gesprek met taalkundige Sterre Leufkens (1986). Maar spreken zij dezelfde taal?

Tijdens Denkkracht meten de scherpste debaters hun denkkracht in de ring. Alles mag, zolang ze elkaar niet onder de gordel raken. Na drie felle debatten bepaalt het publiek wie zich aan het einde van de dag De beste denker in de ring mag noemen.

Heeft de mens een vrije wil of ligt alles vast en worden we geregeerd door ons brein, ons DNA en onze omgeving? Weinig filosofische vragen hebben zo’n lange geschiedenis. Schrijver en filosoof Jurriën Hamer (1988) betoogt dat de vrije wil niet bestaat en dat het besef hiervan enorme gevolgen zal hebben voor onze maatschappij. Deze zou minder hard en straffend moeten zijn. Filosofieprofessor Maureen Sie (1966) stelt daarentegen dat het bestaan van de vrije wil er niet toe doet: we blijven verantwoordelijk voor onze daden.

Mag een politicus liegen en wanneer dan? Frank Meester (1970) betoogt dat de politiek niet zonder de leugen kan. Politiek is een rollenspel waarbij iedereen doet alsof. Denk alleen al aan het feit dat persoonlijke overtuigingen van politici niet altijd overeen kunnen komen met de standpunten van hun partij. Renske Leijten (1979) denkt juist dat liegen de politiek kapot maakt. Een debat over principes in de praktijk.

Filosofie is ongekend populair en het wordt op steeds meer scholen onderwezen. Het zou onze empathie en kritisch denkvermogen stimuleren. Krijgen we van filosofie mensen die stabieler in het leven staan en meer in harmonie leven? Volgens filosoof en arts Bert Keizer (1947) is dit onzin: filosofie is nutteloos. Hij gaat in debat met filosoof Eva-Anne Le Coultre (1976). Le Coultre, opleider van filosofiedocenten en al jarenlang betrokken bij filosofie in onderwijs, ziet dat de wereld er door filosofie op vooruitgaat.

Filosofie begint bij het blootleggen van vooronderstellingen. Deze vooronderstellingen zijn vaak al verstopt in onze taal. De dichter kent als geen ander de geheimen van de taal. Dichter en filosoof Mustafa Stitou (1974) keert voor ons drie gedichten binnenstebuiten: over het goede, het ware en het schone.

Deuren openen

Kun je buiten je eigen denken denken?
Opening door Coen Simon

Bestaan wonderen?
Victor Mids en Stephan de Jong in gesprek o.l.v. Marc van Dijk

De vrije wil bestaat niet | Denkers in de ring (I)
Jurriën Hamer versus Maureen Sie

Zijn dieren nog leuk als ze kunnen praten?
Midas Dekkers en Sterre Leufkens in gesprek o.l.v. Marc van Dijk

Dichter bij de waarheid
Mustafa Stitou over het ware, het schone en het goede

Pauze | Drink een drankje in de foyer of laat een boek signeren

Kun je bang zijn zonder het te weten?
Tim Hofman en Bas Heijne in gesprek o.l.v. Stine Jensen

In de politiek is liegen noodzakelijk | Denkers in de ring (II)
Frank Meester versus Renske Leijten

Kun je geloven zonder geloof?
Stine Jensen en Lale Gül in gesprek o.l.v. Coen Simon

Dichter bij de waarheid
Mustafa Stitou over het ware, het schone en het goede

Pauze | Drink een drankje in de foyer of laat een boek signeren

Van filosofie word je een beter mens | Denkers in de ring (III)
Eva-Anne Le Coultre versus Bert Keizer

Dichter bij de waarheid
Mustafa Stitou over het ware, het schone en het goede

Wat denk je zelf?
Een mentimetersessie met Coen Simon

Wie is de beste Denker in de ring?

Einde van het zaalprogramma. In de foyer kun je napraten met een drankje, boeken laten signeren of op de foto met je favoriete filosoof.

Einde

Het programma heeft twee pauzes, mocht je in de tussentijd toch de zaal even willen verlaten verzoeken we je om te allen tijde rekening te houden met de andere luisteraars en geen overlast te bezorgen. Neem de aanwijzingen van onze gastvrouwen en -heren in acht. Vooraf een plek reserveren in een zaal is niet mogelijk. De tickets zijn ongeplaceerd, wij vragen je zowel in de zaal als op het balkon zoveel mogelijk aan te schuiven.

Mocht je tijdens het evenement het gebouw van PHIL even willen verlaten, dan kun je voor vertrek bij de informatiebalie een polsbandje ophalen. Bij terugkomst kun je dan probleemloos weer het pand in.

Op Denkkracht zal foto- en videomateriaal geschoten worden voor de verslaggeving van het evenement. Mocht je bezwaar hebben tegen de plaatsing van beeldmateriaal waarop je duidelijk herkenbaar bent, laat het ons dan per mail (redactie@filosofie.nl) weten.

Kaartprijs is inclusief bewaakte garderobe.

Bij de bar in PHIL kun je de hele dag terecht voor koffie, thee en (fris)dranken en een klein assortiment versnaperingen. Betaling is uitsluitend mogelijk met pin.

Eigen lunch meenemen is toegestaan. We vragen je vriendelijk deze alleen te nuttigen in de foyer. Buiten PHIL vind je opties voor broodjes e.d. op de zaterdagmarkt bij de Grote Kerk, of je kunt op 5 minuten loopafstand terecht bij o.a. Jumbo, La Place of Subway in de Smedestraat / Kruisstraat.

Adres
PHIL Haarlem
Lange Begijnestraat 11
2011 HH
Haarlem

Parkeergarages
Op loopafstand van de PHIL kun je parkeren in de volgende parkeergarages:

•             De Appelaar | Damstraat 12 | 1 min. lopen (snel vol)

•             De Kamp | De Witstraat 1 | 7 min. lopen

•             Raaks | Zijlvest 45 | 9 min. lopen

•             Houtplein | Wagenmakerslaan 1 | 13 min. lopen

•             Parkeergarage Stationsplein | 10 min. lopen

Openbaar vervoer
Station Haarlem bevindt zich op 10 minuten loopafstand.

Plan je reis op 9292ov.nl

Als iemand het brein binnenstebuiten kan keren is het wel illusionist Victor Mids (1987). In het tv-programma MINDF*CK zet hij ons met schijn en wetenschap op onnavolgbare wijze aan het denken. Maar kan Mids alle wonderen verklaren?

Stephan de Jong (1957) is voormalig predikant, verhalenverteller en beeldend kunstenaar. Hij promoveerde aan de Vrije Universiteit van Amsterdam op de totstandkoming van een oudtestamentisch verhaal. De Jong publiceerde diverse boeken, waaronder Een kleine geschiedenis van het wonder.

Volgens filosoof en jurist Jurriën Hamer (1988) bestaat de vrije wil niet. Hij won de Socrates Wisselbeker voor zijn boek Waarom schurken pech hebben en helden geluk. Hij laat iedereen in vertwijfeling achter. Of je wil of niet.

Welke invloed hebben emoties als wrok, schuld en verontwaardiging op onze vrije wil? Maureen Sie (1966) hoogleraar Filosofie van Moreel Handelen aan de Universiteit van Tilburg is een van de scherpste denkers over verantwoordelijkheid en een begenadigd debater. Vele scholieren leerden haar argumenten uit het schoolboek Hoezo vrije wil?

Nederlands bekendste en meest eigenzinnige bioloog en schrijver Midas Dekkers (1946) kent als geen ander de overeenkomsten en vooral verschillende tussen dieren en denkende dieren. Zijn boeken zijn stuk voor stuk bestsellers, zoals Lief dier, De Vergankelijkheid en Wat loopt daar? Een biologische kijk op rassen.

We bekijken taal veel te vaak door een menselijke bril volgens schrijver en taalkundige Sterre Leufkens (1986). Leufkens, universitair docent Nederlandse Taalkunde aan de Universiteit Utrecht doet onder meer onderzoek naar dierencommunicatie. ‘Als dieren een of ander geluid maken wil dat nog niet zeggen dat ze communiceren.’

Presentator, programmamaker en schrijver Tim Hofman (1988) duikt met prijswinnende programma’s BOOS, Over mijn lijk en met zijn recent verschenen boek Goede moed in de krochten van het menselijke gemoed. Wat is denken zonder voelen?

Volgens het beroemde motto van Hegel zou filosofie de tijd in gedachten moeten vatten. Schrijver, essayist en NRC-journalist Bas Heijne (1960) heeft dit tot zijn levenswerk gemaakt. Niemand voelt de hartslag van onze samenleving beter dan Heijne. Naast romans en verhalen schreef hij spraakmakende essays als Mens/Onmens en Onbehagen. Voor Angst en schoonheid ontving hij de tweejaarlijkse J. Greshoff-prijs. In 2017 kreeg hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre.

Renske Leijten (1979) laat zich geen leugens verkopen. Leijten was jarenlang Tweede Kamerlid voor de SP, en werd vooral bekend door haar rol in het blootleggen van het toeslagenschandaal. Recent verscheen haar boek Leuker kunnen we het niet maken, over de persoonlijke kant van het grootste politieke schandaal in de recente Nederlandse geschiedenis en de cruciale rol hierin van advocaat Eva González Pérez.

Geen waarheid zonder leugen, schrijft Frank Meester (1970). Met deze filosoof, schrijver en musicus klinkt alles anders. In Waarom we de wereld niet rond kunnen krijgen laat hij zien dat consequent leven onmogelijk is, en met zijn Feminisme voor mannen en andere wezens bewijst hij dat inconsequenties niemand hoeven uit te sluiten. Dit najaar verschijnt het opnieuw tegendraadse Bluf jezelf door het leven. Over waarheid en andere leugens, over de rol van liegen in het dagelijks leven.

Hoe vrij is je denken als je je als vrouw alleen ontworstelt uit een streng islamitisch milieu? Schrijver en columnist Lale Gül (1997) laat zien hoe je zonder geloof wel in jezelf kunt geloven. Gül is schrijver en columnist bij Het Parool. Met haar roman Ik ga leven won ze de NS Publieksprijs. In 2021 werd ze door opinieblad EW uitgeroepen tot ‘Nederlander van het jaar’. Dit jaar verscheen haar tweede roman Ik ben vrij.

Stine Jensen (1972) is schrijver, programmamaker en hoogleraar publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Haar proefschrift Waarom vrouwen van apen houden werd een wereldwijde bestseller en met haar podcasts, televisie- en radioprogramma’s over filosofie krijgt ze een breed en divers publiek aan het denken.

Filosoof, schrijver én arts Bert Keizer (1947) weet hoe een ziel uit een lichaam verdwijnt. Maar, vraagt hij zich af in Het raadsel van de geest, hoe is het mogelijk dat er uit levenloze stof iets is gegroeid dat kan voelen, proeven, ruiken, zien, horen en denken. Keizer studeerde filosofie in Engeland waar hij zijn eerste scholing kreeg in het vlijmscherpe redeneren dat hem zo kenmerkt. In 1994 brak Keizer met Het Refrein is Hein door bij het grote publiek en hij heeft sindsdien een belangrijke stem in het euthanasiedebat. 

Eva-Anne Le Coultre (1976) is filosofiedocent, vakdidacticus en projectleider ‘Filosofie op het vmbo’. Ze promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen met haar boek Ruimte om te denken. Ze publiceerde eerder het bestverkochte filosofieschoolboek Ik denk/Cogito en het goed ontvangen Echte boer zoekt dito vrouw.

Mustafa Stitou (1974) debuteerde tijdens zijn studie wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam met de dichtbundel Mijn vormen (1994). Daarna verschenen onder meer de bekroonde bundels Varkensroze ansichten, Tempel en Waar is het lam? Zijn poëzie is diepgravend en toegankelijk, filosofisch en speels. Voor zijn oeuvre ontving hij de A. Roland Holstprijs.

Coen Simon (1972) is schrijver, filosoof en hoofdredacteur van Filosofie Magazine. Hij studeerde wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam en specialiseerde zich in de filosofische antropologie met een studie naar het allermenselijkste fenomeen: het lachen. Met zijn essays in Filosofie Magazine en NRC ontzenuwt hij, het liefst een beetje geestig, hedendaagse dogma’s en clichés. In 2012 won hij de Socratesbeker met En toen wisten we alles. Onlangs verscheen van hem Kun je buiten je eigen denken denken?

Marc van Dijk (1979) weet hoe je kunt denken door te praten. Als journalist voerde hij talloze filosofische gesprekken met bekende en onbekende denkers. Hij schrijft ook filosofische boeken, zoals Het wonder van betekenis met oud-Denker des Vaderlands Paul van Tongeren en de kinderboekenserie Becky Breinstein met tekenaar Sander ter Steege.

Wanneer: Zaterdag 9 november 2024, van 12.30 tot 17.30 uur
Waar: PHIL Haarlem
Prijzen: Regulier € 49,-, studenten (t/m 23 jaar) € 29,-

Denkkracht is mede mogelijk gemaakt door de Vrienden van de ISVW