De laatste vijf kanshebbers voor de Socratesbeker 2025 zijn bekend. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan de auteur van het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende Nederlandstalige filosofieboek dat het jaar ervoor is verschenen.
Dit zijn de vijf boeken die kans maken:
We denken vaak objectief en rechtvaardig te zijn, maar toch maken we onderscheid tussen mensen op basis van uiterlijk en gender. Ons onbewuste zit vol met impliciete vooroordelen, zo blijkt keer op keer uit wetenschappelijk onderzoek. Als we daar iets aan willen doen, moeten we niet naar binnen kijken, stelt filosoof en psycholoog Lieke Asma (1984), maar juist naar buiten. Hoe komen vooroordelen maatschappelijk tot stand? En waarom blijken die vaak zo hardnekkig?
Waarom we allemaal discrimineren
Tim Fransen – In onze tijd. Leven in het calamiteitperk
Wat welzijn en welvaart betreft hebben we het beter dan ooit. En toch is de wereld in crisis, door de dreiging van oorlog, klimaatverandering en machtige techbedrijven die ons steeds verder uit elkaar drijven. Volgens cabaretier en filosoof Tim Fransen (1988) is dat het gevolg van het idee dat vooruitgang prima samen kan gaan met egoïstisch handelen. Hij roept op tot een groter moreel besef, om zo uit dit ‘Calamiteitperk’ te geraken.
Jeroen Hopster – Toeval. Een onvoorziene filosofie
Toeval bestaat niet? Integendeel, toeval is alomtegenwoordig, aldus filosoof Jeroen Hopster (1987). Het verschijnt in vele gedaanten. Zo kan toeval opduiken in een onvoorspelbare gebeurtenis, een gebrek aan een oorzaak of een merkwaardige samenloop van omstandigheden. Hopster verkent de verschillende soorten toeval en zoekt hij uit hoe we optimaal met toeval kunnen leven.
Wouter Mensink – Hoe we uit het dorp vertrokken. Filosofie tussen stad en platteland
Als je dagelijks de krant leest, krijg je al snel het idee dat stad en platteland elkaar niet meer begrijpen. Filosoof en eerste-generatie-dorpsverlater Wouter Mensink (1979) analyseert de ervaringen van dorpelingen en stedelingen, op zoek naar wat het betekent om plattelander of stadsmens te zijn. Bestaat er echt een kloof tussen stad en platteland? En hoe kunnen we de relatie daartussen verbeteren?
Hans Schnitzler – Filosofie van de kroeg
Het traditionele café is aan het verdwijnen. Volgens filosoof Hans Schnitzler (1968) verliezen we daarmee iets waardevols: een tussenruimte tussen de publieke en privésfeer in, waar we kunnen oefenen in samenleven zonder overal op afgerekend te worden. En dat is heel waardevol in een maatschappij die steeds killer wordt, vindt Schnitzler. In Filosofie van de kroeg rijgt hij filosofische inzichten en persoonlijke kroegervaringen aaneen tot een ode aan het café.
Prijsuitreiking
De prijsuitreiking van de Socratesbeker vindt plaats op woensdagavond 9 april in Spui25 in Amsterdam.
De jury bestaat dit jaar uit Alexandra van Ditmars (redacteur Filosofie Magazine, juryvoorzitter), Laura Molenaar (freelance journalist voor onder andere dagblad Trouw), Khadija al Mourabit (bestuurslid bij SWIP-NL en jurylid van de Hypatia-prijs), Paul van Tongeren (emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek en voormalig Denker des Vaderlands) en Sarah Vankersschaever (redacteur De Standaard).
Vorig jaar won Martha Claeys de Socratesbeker met Trots. De filosofie van een emotie.
