Filosofie is ook makkelijker als je leest. Goed leest. Filosofische bronteksten zijn niet altijd even makkelijk te begrijpen. Daarom helpen we je in een close reading op weg met extra context en commentaar bij deze tekst van Aristoteles over mogelijkheid.
Wat*1 staat moet nu namelijk altijd blijven staan en wat zit moet altijd blijven zitten.*2 Als het eenmaal zit, kan het niet meer opstaan, want dat wat niet het vermogen bezit om op te staan is onvermogend om op te staan.
Maar dit soort dingen kunnen we niet zeggen. En daaruit volgt dat ‘mogelijkheid’ (of ‘vermogen’) en ‘werkzaamheid’ verschillende dingen zijn,*3 terwijl deze redenering in feite op hun identificatie neerkomt. Het is dus niet een klein detail waarvan ze zich proberen te ontdoen. Hieruit volgt dat iets wel degelijk het vermogen (of de mogelijkheid) kan hebben om te zijn terwijl het feitelijk niet is,*4 en dat iets het vermogen kan hebben om niet te zijn terwijl het feitelijk is. En op dezelfde manier hoeft in de andere categorieën dat wat het vermogen heeft te wandelen niet feitelijk te wandelen, terwijl iets dat het vermogen heeft om niet te wandelen feitelijk kan wandelen.
‘In het bezit van mogelijkheid’*5 is datgene waarbij, op het moment dat de werkzaamheid zich feitelijk voordoet waarvan we zeggen dat het daartoe de ‘mogelijkheid’ heeft, niet iets dat ‘onmogelijk’ is zal gebeuren. Hiermee bedoel ik bijvoorbeeld dat als iets ‘de mogelijkheid heeft’ om te zitten (en ook kan zitten), op het moment dat het zitten zich feitelijk voordoet, dat niet iets onmogelijks is. Iets dergelijks geldt ook voor iets dat de mogelijkheid heeft bewogen te worden of te bewegen, tot stilstand gebracht te worden of tot stilstand te brengen, te zijn of te worden, of niet te zijn of niet te worden.
Uit: Aristoteles, Metafysica, vert. Ben Schomakers, Klement, 2018.
