Wat kan ik weten?
‘Hoe weet je waar je over moet schrijven? Ik kwam op het idee voor mijn boek toen ik een sinister artikel las over Volendam: een gesloten gemeenschap met veel criminaliteit en vriendjespolitiek. Het leek me interessant om een buitenstaander in zo’n provinciedorp te laten wonen. Dat werd een arts, Franz, want als arts kom je iedereen tegen in je praktijk. Om het Franz en mezelf moeilijker te maken bedacht ik een demente vader. Langzaamaan ontvouwde het verhaal zich en begon Franz tot leven te komen. Schrijven is voor mij een zoektocht waarin ik steeds meer te weten kom over de mensen over wie ik schrijf. Het is een vorm van nadenken over mezelf en de wereld.’
Wat moet ik doen?
‘Dat is precies de vraag die Franz bezighoudt. De roman speelt zich af in een fictief land, in een andere tijd. In dat land is er maar één politieke partij, waar iedereen die ertoe doet lid van is. Franz is dat niet, maar behoort als arts wel tot de notabelen. Hij verzet zich ook niet echt, werkt zelfs mee. Zo neemt hij plaats in de commissie die de feestelijkheden rond de opening van de opgehoogde dijk organiseert. Een dijk die gebouwd is door dwangarbeiders. Franz wil graag het goede doen, maar hij is niet echt doortastend. Ik denk dat hij daarin heel menselijk is.’
Wat mag ik hopen?
‘Ik heb niet zoveel hoop. Ik denk ook niet dat dit een hoopvol boek is. In eerste instantie draaide het schrijven voor mij vooral om mijn eigen denkproces. Ik ben zoekende. Maar nu het boek af is, krijg ik van lezers te horen dat het ze tot nadenken stemt, en dat is al heel wat. Natuurlijk hoop ik op een betere wereld. Een eerlijkere verdeling van middelen, gezondheidszorg en geluk. Maar ik ben niet optimistisch. Intussen verheug ik me over kleine dingen. Mijn dochter die overgaat, mijn zoon die zijn studie wiskunde leuk vindt.’
Wat is de mens?
‘De mens probeert het goede te doen. Maar hij wordt ook voor een groot deel bepaald door zijn omstandigheden. Dat geldt ook voor Franz. Hij is geen lid van de partij, hij is tegen dwangarbeid en tegen executie van opstandige dwangarbeiders. Maar hij is er ook niet ondersteboven van. In zekere zin accepteert hij het. Zo is het ook met ons. We leven in een wereld vol ellende, en daar vinden we wat van, maar we doen er over het algemeen maar weinig aan.’
De goede dood (roman)
Klaas ten Holt
Podium
320 blz.
€ 22,50
