Hoe zou de wereld aan ons verschijnen door de lens van de optimale virtual reality-simulatie? Wel, alles zou precies zo voelen, ruiken, smaken en eruitzien als in de wereld die wij kennen. Maar als dat zo is, hoe weten we dan dat we op dit moment niet in zo’n virtuele wereld leven? Bevinden wij ons thans niet in een geavanceerde simulatie – een simulatie die zo realistisch is dat zij niet van echt te onderscheiden is?
Deze vraag werd voorgelegd aan technologieondernemer Elon Musk, in een videofragment dat deze zomer de internetheadlines haalde. Musk redeneert als volgt: aangezien 3D-technologie met reuzenstappen vooruitgaat, zullen toekomstige beschavingen geheid in staat zijn om simulaties te creëren die niet van echt te onderscheiden zijn. Virtual reality zal waarschijnlijk op miljarden installaties worden afgespeeld. En daaruit volgt dat de kans dat we ons thans in de ‘basisrealiteit’ bevinden bijzonder klein is. Vraagsteller: ‘Dus u denkt dat we op dit moment in een simulatie leven?’
Musk: ‘Ik denk dat de kans één op de miljarden is dat het niet zo is.’
Musks variatie op het Matrix-scenario heeft een flinke achilleshiel: de Tesla-voorman laat een kansrekening los op volkomen ongewisse getallen. Dat er miljarden simulaties van onze wereld bestaan berust niet op een daadwerkelijke telling, maar is giswerk. ‘Waar ons slechts één feit bekend is, bestaat geen relatie van waarschijnlijkheid’, wist de Amerikaanse filosoof William James (1842-1910) reeds. Wij kennen alleen onze eigen wereld; over het bestaan en aanzien van andere werelden kunnen we slechts met natte vingers speculeren. Zal de mensheid een ‘posthumaan’ stadium bereiken? Is een posthumane beschaving in staat om onze realiteit naadloos te simuleren? Zou ze dat ook wíllen doen? Miljarden keren? En waarom precies? Er zijn veel te veel onbekende variabelen om daar stellig van uit te gaan. Eén op de miljarden is de uitkomst van een feitenvrije kansrekening.
Het is moeilijk om een simulatiehypothese finaal te ontkrachten. Elk bewijs dat de sceptische conclusie tegenspreekt kan immers gesimuleerd zijn; een ultieme reality check is niet voorhanden. Maar dat een hypothese niet te weerleggen is, spreekt doorgaans niet in zijn voordeel. Totdat we worden geconfronteerd met sterk bewijs voor het tegendeel, kunnen we gerust aannemen dat het idee dat wij in een ingebeelde realiteit leven op inbeelding berust.
Maarten Boudry en Jeroen Hopster belichten beurtelings klassieke en eigentijdse denkfouten.
Meer lezen over technologie? Bestel nu de speciale uitgave Technologie. De kunstmatige natuur van de mens.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
