Artikelen geschreven door Jacques de Visscher
Ten geleide: Kołakowski
Socialisme als heilsbeweging en christendom als politieke macht zorgen voor culturele, morele en politieke catastrofes. Dit is een van de grondstellingen van de Poolse filosoof Leszek Kołakowski (1927-2009) die zich in de loop van zijn bewogen intellectuele leven heeft ontpopt tot een sceptische socialist zonder partij en een christen zonder… Read More
Voorbij het marxisme omwille van menselijke waardigheid
In het afscheid der ideologieën leverde Leszek Kołakowski een belangrijke bijdrage met zijn kritiek op het marxisme. Volgens Jacques De Visscher blijft deze kritiek filosofisch relevant. Want hebben we het marxisme als eenheidsdoctrine opgegeven, we schijnen het hiermee verbonden materialistisch sciëntisme te bewaren, waarmee we tegelijk nog onvoldoende ruimte kunnen geven aan belangrijker vragen en… Read More
De filosofische videotheek: Pollock
Hoeveel toeval aanvaarden we in de kunst? Verwachten we absoluut geprogrammeerde kunst? Is beheerste vormgeving een basiscriterium om kunst ‘kunst’ te kunnen noemen? Moet kunst het product of het resultaat zijn van een nauwgezette stielvaardigheid? We stellen ons deze vragen als we juist niet het standpunt van de kunstenaar, maar… Read More
De filosofische videotheek: Alles van waarde
De filmische uitbeelding van een politiek en sociaalkritisch dispuut tussen vader en dochter krijgen we zelden te zien. Als het scenario thema en personages in beperkte banen houdt en als de regie de gesprekken binnen de geijkte vorm van een tv-interview opneemt, kan dit lukken zonder in dramatiek en sentimentaliteit… Read More
De filosofische videotheek: Maigret
Ook het oeuvre van de Luikse auteur Georges Simenon (1903-1989) is een schatkamer voor de filosofie, hoewel wijsgeren zich zelden in dit werk verdiepen. Ze kennen Simenon misschien wel, omdat ze in een onbewaakt moment, tijdens een strandvakantie bijvoorbeeld, gedachteloos en haastig een Maigret hebben geconsumeerd. Dan blijven ze helaas niet stilstaan bij de… Read More
Ten geleide: Identiteit
In de sfeer van de politieke correctheid staat het goed in ‘identiteit’ de bron te zien van veel kwaad en onheil, verwant met de terreurdaden van Kroaten en Serviërs tijdens de Joegoslavische burgeroorlog. Nog een kleine stap verder en we komen terecht bij etnische zuiveringen en andere ‘nazimisdaden’. Ook bij… Read More
‘Teveel om te omvatten’
‘“Wil je wel geloven dat ik niet eens weet waar ik ben?” “U bent bij ons.” “O, ben ik bij jullie?” “In Amsterdam.” “Ben ik in Amsterdam?” “Bij Maarten en Nicolien in Amsterdam.” Ze schudde haar hoofd. Het was te veel om te bevatten. “En weet… Read More
De filosofische videotheek: Eat Drink Man Woman
Deze Chinese film, bekend onder de Engelse titel, is een kritiek van de smaak. Het verhaal speelt zich af in de miljoenenstad Taipei (Taiwan). De centrale figuur is meneer Chu, een nu gepensioneerde maar heel gewaardeerde chef-kok, bij gelegenheid nog wel gevraagd in toprestaurants ter gelegenheid van grote feesten. Hij is al… Read More
De filosofische videotheek: Olympia
Films over de Olympische Spelen hebben een archetype: Olympia van Leni Riefenstahl, gemaakt in 1936 tijdens de Spelen in Berlijn en uitgebracht in 1938. De film heeft de reputatie een naziprent te zijn of toch ten minste een propagandafilm voor het toenmalige nationaalsocialistische regime. Kijken we vandaag naar Olympia, dan ontgaat het propagandistische element… Read More
Stiekem ‘ja’ zeggen. Over ons paradoxaal nihilisme
‘To-morrow, and to-morrow, and to-morrow, Creeps in this petty pace from day to day, To the last syllable of recorded time; And all our yesterdays have lighted fools The way to dusty death. Out, out, brief candle! Life’s but a walking shadow; a poor player, That struts and frets his hour… Read More
Ten geleide: Geboorte
Niets is zo natuurlijk als een geboorte. ‘Natuurlijk’ en ‘geboorte’ zijn trouwens woorden met een verwantschap: ons woord ‘natuur’ komt immers van het Latijnse nasci en wil zeggen ‘geboren’ worden. Blijven we op een naïeve manier bij de notie ‘natuur’ stilstaan, dan denken we aan ‘natuurlijke’ processen die zich ‘overal’… Read More
Geboren worden, ter wereld komen
Ons bestaan begint met onze geboorte. Zoiets klinkt tautologisch en dit poneren is triviaal, want zo vanzelfsprekend dat we daar niet hoeven over na te denken. Hebben we hiermee nu ook iets concreets over onze geboorte gezegd? Ongetwijfeld, want zonder die geboorte zouden we er niet zijn. Toch even nuanceren… Read More
