Eind vorig jaar ontvlamde in Frankrijk het oproer van de gele hesjes. Wat begon als een Facebook-protest tegen een voorgenomen milieubelasting op diesel, mondde uit in de zwaarste rellen sinds mei 1968. Gevoed door een breed gedragen ongenoegen over arrogante elites, die geen idee hebben van het leven lager op de maatschappelijke ladder.
Ik ken het sentiment uit mijn eigen jeugd. Mijn vader verliet in de jaren vijftig voortijdig de lts. Hij ging graag naar school, maar er moest geld worden verdiend. Eerst als huisschilder, daarna in de fabriek. Uiteindelijk schopte hij het tot administratief medewerker en kon hij, toen ik ging studeren, samen met mijn moeder onze arbeiderswijk verlaten en een eigen woning kopen.
Mijn ouders zijn tot op de dag van vandaag overtuigde sociaal-democraten. Zij geloven in emancipatie, de kracht van onderwijs en de redelijkheid van de samenleving. De loopbaan van hun enig kind vormt daarvoor het levende bewijs.
Niet iedereen in mijn familie deelt hun optimisme. Al in de jaren tachtig klonk op familiefeestjes het gemopper op ‘de buitenlanders’ en ‘de heren in Den Haag’. Ooms en tantes belandden permanent in de ziektewet, neven werden alcoholist.
In dit nummer van Filosofie Magazine staat dit ongenoegen centraal. We laten zien hoe er door filosofen over wordt gedebatteerd en geven een overzicht van de belangrijkste boeken over het volk (en de elite). ‘Politici ontkennen dat ze zelf gewelddadig zijn’, stelt de jonge Franse schrijver Édouard Louis, zelf opgegroeid in een arbeidersmilieu (zie p. 26).
In Nederland beteugelen ons parlementaire stelsel en onze traditie van overleg de onvrede. Daarmee is die echter niet verdwenen. Ze herinnert ons aan onze eigen bubbel, want niet iedereen ligt wakker van klimaatverandering of genderongelijkheid. De samenleving is gespleten. Als we die kloof niet dichten, bedreigt dat onze democratie.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
