Mijn dochter, de oudste van de drie, is geboren vóór het bestaan van de Iphone en heeft als enige niet geprobeerd om televisiebeelden te swipen. En terwijl ik dit schrijf bedenk ik hoe gedateerd de afstandsbediening is. Je zou verwachten dat we inmiddels wél alles zouden swipen, gewoon in de lucht, met één vinger- of handbeweging en zonder zo’n ouderwets kastje met drukknopjes en twee AAA-batterijtjes. Toekomstmuziek.
Opgroeiende kinderen maken je voortdurend bewust van de grote hoeveelheid technieken die je gebruikt. En vooral hoe je ze beheerst, waardoor je nu gedachteloos een kraan opendraait, je haren kamt, je veters strikt en een deuntje fluit. Zelfs voor de techniek van het aankleden blijkt jarenlange oefening vereist.
Wie aankleden en fluiten geen technieken vindt ziet iets heel kenmerkends van onze natuur over het hoofd: van alle dieren zou de mens als enige volkomen hulpeloos blijven als hij niet van nature kunstmatig was. Zonder het voortdurend inlijven van allerhande technische en technologische middelen zou onze soort allang zijn uitgestorven. En dan hoeven niet alle technieken even noodzakelijk te zijn.
Mijn jongste wilde dolgraag kunnen fluiten. Hij speelde al drie jaar viool, maar uit zijn tuitende mond kwamen hooguit bij toeval wat schriele blaasgeluidjes, totdat hij onlangs na dagenlang oefenen ineens voelde dat hij het zelf deed. En vanaf dat moment zette meteen de verfijning in. Klank werd toon.
Even tussendoor… Meer lezen over mens en techniek? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
‘In muziek worden tonen in hun geheel eigen domein gehoord,’ schreef Roger Scruton (1944-2020). ‘Zij vermengen zich niet met de klanken van de omringende wereld, al kunnen zij er wel door worden overstemd.’ Zodra iets muziek wordt verwijzen klanken niet meer naar het ding in de werkelijkheid waaruit ze voortkomen. Zoals bij het kraken van een stoel het geval is. ‘De C die wij horen, treft ons niet als het effect van iemand die op een klarinet blaast; deze C is veeleer een respons op de B die eraan voorafging.’ Zo ontstaat er los van de wereld van de dingen een zelfstandige muzikale wereld, met een eigen ruimte en een eigen tijd, met een eigen verleden, heden en toekomst. Wat een techniek.
