Home Seneca en de onmogelijkheid van de liefde

Seneca en de onmogelijkheid van de liefde

Door Mariska Jansen op 04 juni 2015

‘Liefde is onlosmakelijk verbonden met openstaan voor anderen, en dat is bijna onmogelijk zonder gekwetst te worden.’ In de herschreven tragedie Medea van Seneca is duidelijk zijn opvatting over de liefde te zien. Als je hartstochtelijke liefde in je leven toe laat, is er volgens Seneca geen garantie dat je nooit zulke daden als Medea begaat.

Als Medea aan het einde van het treurspel in een triomfwagen getrokken door twee geschubde slangen naar haar grootvader de zonnegod Helios rijdt, heeft ze veel verdriet veroorzaakt. Haar echtgenoot Jason heeft haar verlaten voor de jongere Creousa om zo koning van Korinthe te kunnen worden. Uit wraak vermoordt Medea haar rivale met een vergiftigde mantel en diens vader Creon, die vergeefs probeert zijn dochter de mantel uit te doen. Vervolgens beklimt Medea met haar twee kinderen het dak van het paleis, doodt ze, werpt hun lichamen aan de voeten van Jason en vlucht. Geheel ontredderd roept Jason haar na: ‘Rijd naar de hoge hemel en je zult ontdekken dat waar jij zult rijden geen goden meer zijn.’

De oorspronkelijke auteur van de tragedie Medea is de Griek Euripides. Bij hem is Medea een vernederde vrouw, die door de trouweloze, cynische Jason in de steek is gelaten en op wraak zint. Als de Romeinse filosoof en tragedieschrijver Seneca (ca. 4 v.Chr.-65 n.Chr.) het stuk bewerkt tot een eigen versie, is het onmogelijk nog sympathie voor haar te koesteren en wordt ze enkel gedreven door blinde woede. Jason daarentegen is veranderd in een deugdzame man. Hij heeft weliswaar zijn vrouw aan de kant gezet, maar hij is vooral slachtoffer van haar heftige hartstocht.

Seneca geeft in zijn versie van Medea zijn opvattingen weer over de ware aard van liefde, zegt de Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum. Als je hartstochtelijke liefde in je leven toelaat, is er volgens Seneca geen garantie dat je nooit zulke daden als Medea begaat. Ook in de wereld buiten het Romeinse theater is de kans groot dat je door hartstocht uiteindelijk de controle kwijtraakt. Liefde is onlosmakelijk verbonden met openstaan voor anderen, en dat is bijna onmogelijk zonder gekwetst te worden.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.