In de twintig jaar dat ik in Groningen woon zijn er verschillende plannen voor een supersnelle treinverbinding afgeschoten. Op dit moment bestaat er een plan waarmee de reistijd gehalveerd wordt: in een uurtje roetsj je van Amsterdam naar Groningen. Ik hoop dat ook dit plan het niet haalt. Een van de redenen waarom er niets boven Groningen gaat, is omdat we hier zo moeilijk bereikbaar zijn. Lekker rustig.
Sinds kort kijken vast meer mensen anders tegen bewegingsvrijheid aan. Toen met de lockdown de files zich hadden verplaatst van knooppunt Hoevelaken naar een gemoedelijke rij op de stoep voor de Action, toen er een dolfijn de Amsterdamse grachten inzwom, toen alle vliegtuigstrepen uit de blauwe lucht verdwenen, toen ging het in elk geval even door mij heen: wie weet is de mens er nu wel klaar mee om zo hypermobiel te zijn. Maar ja, terwijl ik dat dacht verschenen er ‘s nachts aan de heldere hemel kleine files van lichtgevende satellietjes.
‘Is de mens nu echt klaar met hypermobiel zijn?’
Elon Musk lanceerde ze met zestig tegelijk voor zijn Starlink-project, een netwerk dat met duizenden satellieten mondiale internettoegang wil garanderen. Dat klinkt mooi, want betaalbare wereldwijde wifi zou ieders mobiliteit moeten vergroten. Ook van hen die daar om economische of politieke redenen nu van zijn uitgesloten. Maar gaat deze nieuwe mobiliteit echt aan onze bewegingsvrijheid bijdragen?
Alies Pegtel schrijft in het dossier van dit nummer over de miljoenen migranten die weliswaar via de smartphone in contact met hun familie staan, maar intussen zijn veroordeeld tot de meest onbarmhartige verblijfplaatsen in de wereld. Wanneer wordt hun lockdown versoepeld?
‘Het haastige opheffen van alle afstanden brengt geen nabijheid,’ waarschuwde Martin Heidegger in 1954 – nog voor het internet. En hoewel online vergaderen, thuisscholen en vrijmibeeldborrelen soms onverwacht effectief en makkelijk blijken, is ook wel duidelijk geworden dat contact met altijd een scherm ertussen ten koste van nabijheid gaat.
Ik ben heel benieuwd welke kant we op bewegen na de coronacrisis. Zoeken we de nabijheid van A tot B dichter bij huis, of blijven we ons mondiaal supersnel bewegen van A tot A?
