‘Leven we om te werken of werken we om te leven?’ Regisseur Stefaan Van Brabandt over zijn voorstelling MARX.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Waarom moeten we deze voorstelling nu gaan zien?
‘Marx stond oorspronkelijk niet als tweede op mijn lijstje van filosofenmonologen, maar ik heb hem bewust naar voren geschoven omwille van de grote actuele relevantie van zijn denken. Marx’ kritische analyse van mens en samenleving, van de machten en structuren die de mens ketenen, is in onze tijd van besparingen, winst- en groeidenken nog steeds aan de orde. Leven we om te werken of werken we om te leven? Wat betekent werk? Kunnen we er ons als mens in ontplooien, of vernietigt het onze menselijkheid in functie van een marktfundamentalistische logica? Met dat soort vragen confronteert Marx ons vandaag nog steeds.’
Hebt u persoonlijk iets met Marx?
‘Alle filosofen rond wie ik een voorstelling wil maken, hebben door hun levenswijze en ideeën grote indruk op me gemaakt en me geestelijk mede gevormd. Het zijn steeds dwarsliggers en buitenstaanders. Ze dachten steeds tegen de heersende mode in, met hun hele leven als inzet. Dat getuigt van lef. Marx was het grootste deel van zijn leven een politiek vluchteling, voortdurend opgejaagd en verstoten door de machthebbers van zijn tijd.’
Hoe ziet dat eruit: Marx op het toneel?
‘Als levende dode kijkt Marx terug op zijn leven en denken, en ik laat hem iets zeggen over onze tijd. Marx leefde in constante strijd en armoede, voortdurend opgejaagd door de machthebbers van zijn tijd. Enkele van zijn kinderen stierven en voor een van hen konden Marx en zijn vrouw Jenny wegens geldgebrek zelfs geen doodskist kopen. Ik ensceneerde de dramatische gebeurtenissen uit zijn leven en hoogtepunten uit zijn denken zo concreet, bevattelijk en levendig mogelijk. Het resultaat is een voorstelling die én een denkervaring én een monografie én een tragikomisch theaterstuk is.’
Had Marx zelf ook humor?
‘Marx stond bekend als een ruziemaker, met autoritaire trekjes. Hij had ook een zachte kant tegenover zijn kinderen, zijn vrouw Jenny, de liefde van zijn leven, en zijn beste vriend, Friedrich Engels. Hij dronk graag, rookte sigaren en vertelde graag grappen, dus als je hem op een goed moment trof, kon hij wellicht ook aangenaam gezelschap zijn.’
MARX is de tweede voorstelling in een reeks van filosofenmonologen van het Zuidelijk Toneel en filosoof en theatermaker Stefaan Van Brabandt. De eerste was SOCRATES. In Nederland wordt Marx vertolkt door acteur Frank Lammers. De voorstelling gaat op 6 februari 2018 in première. Actuele speeldata voor MARX vindt u op de website van het Zuidelijke Toneel: www.hzt.nl
