Filosofie is ook makkelijker als je leest. Goed leest. Filosofische bronteksten zijn niet altijd even makkelijk te begrijpen. Daarom helpen we je in een close reading op weg met extra context en commentaar bij deze tekst van Ludwig Wittgenstein over pijn.
293*1 Als ik van mijzelf zeg dat ik alleen uit mijn eigen geval weet wat het woord ‘pijn’*2 betekent, – moet ik dat niet ook van anderen zeggen? En hoe kan ik dan dat ene geval op zo’n onverantwoorde manier generaliseren?
Nu, iedereen zegt mij over zichzelf dat hij alleen uit zijn eigen geval*3 weet wat pijn is! – Veronderstel dat iedereen een doosje zou hebben, en dat daarin iets zat dat wij ‘kever’ noemen. Niemand kan ooit in het doosje van een ander kijken; en iedereen zegt dat hij alleen doordat hij naar zijn kever gekeken heeft weet wat een kever is. – Dan zou het toch kunnen zijn dat iedereen een ander ding in zijn doosje had*4. Ja, je zou je kunnen voorstellen dat zo’n ding voortdurend veranderde. – Maar als het woord ‘kever’ van deze mensen nu toch een gebruik had? – Dan zou het niet de aanduiding van een ding zijn*5. Het ding in het doosje maakt helemaal geen deel uit van het taalspel; zelfs niet als een iets: want het doosje zou ook leeg kunnen zijn. Nee, dit ding in het doosje kan ‘uit de vergelijking weggestreept worden’; het verdwijnt, wat het ook is*6.
Uit: Ludwig Wittgenstein, Filosofische onderzoekingen, vert. Maarten Derksen en Sybe Terwee, Boom, 2022.
