Steeds vaker zie je het: kwetsbaarheid als verzet. Gandhi, de tankman, maar ook ‘Black Lives Matter’. Het is zo effectief, omdat het toont hoe kwetsbaar wij allen zijn.
‘Wij Zijn Hier’ is een groep uitgeprocedeerde asielzoekers die nu al vier jaar lang in Amsterdam op allerlei manieren zichtbaar proberen te maken dat ook zij inwoners van de stad zijn. De groep kreeg tijdens hun verblijf in de Vluchtkerk bijna een celebrity-status met bezoeken van muzikanten, politici, schrijvers en andere bekende Nederlanders. En toch is de betekenis van wat deze activisten doen eigenlijk nooit voldoende op waarde geschat. Op de eerste plaats is de zichtbaarheid natuurlijk belangrijk voor de illegalen zelf. Er leven in Nederland tienduizenden illegalen onder zeer moeilijke omstandigheden, die we desalniettemin kunnen negeren omdat ze nu eenmaal anoniem zijn. De actie levert aandacht op voor hun vaak uitzichtloze situatie. Bovendien verandert de status van de groepsleden van geslagen totaalproletariërs naar mensen die strijden voor een beter bestaan.
Maar de actie is ook voor ons waardevol – mits we bereid zijn te kijken en te luisteren. Deze actie getuigt van grote moed. Doorgaans verkiezen illegalen zélf de anonimiteit, omdat ze doodsbang zijn voor autoriteiten. Er zijn schrijnende voorbeelden van illegalen die zelfs als ze doodziek zijn niet naar een arts of ziekenhuis durven uit angst te worden opgepakt. Naast het risico van detentie zijn er andere gevaren, zoals onderlinge wrijving en geweld, en er zijn ook ernstige incidenten geweest. Het is bijzonder gecompliceerd een gestructureerde organisatie op te zetten met soms getraumatiseerde mensen, die bovendien onder grote stress staan door bestaansonzekerheid en de voortdurende dreiging te worden uitgezet.
Daarmee laten ze ons iets zien. Hoewel wij ons onmogelijk kunnen verplaatsen in het lot van een illegaal, delen we iets. Niet feitelijk, want de posities van hen en ons zijn wat dat betreft niet te vergelijken. Maar wel existentieel: ze laten zien dat het menselijke leven – dus ook ons leven – kwetsbaar is. Daarom is hun positie een zorg voor ons allemaal.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
