‘Hij kan zichzelf op een extreem waarachtige manier emotioneren.’ Dat zei acteur Pierre Bokma bewonderend over zijn Amerikaanse collega Marlon Brando toen hij te gast was in het tv-programma Zomergasten. Interviewer Hanneke Groenteman en Bokma hadden net naar een fragment gekeken van de film Reflections in a golden eye (1967), waarin het personage van Brando verlaten en vernederd is door zijn vrouw en vervolgens een groep kadetten op een legerschool moet vertellen hoe je een trotse houding vol zelfvertrouwen aanneemt.
Brando laat indrukwekkend acteerwerk zien, zoals Bokma zegt, maar wat kan er aan acteren waarachtig zijn? Hoe kunnen de emoties van een acteur in zijn rol waarachtig zijn, gevoelens die gericht zijn op een fictieve situatie, en niet op het echte leven? Is acteren niet per definitie een vorm van liegen, een vorm van verdraaien van de waarheid?
Ik snap natuurlijk wel wat Bokma bedoelt. Hoe overtuigender iemand acteert, hoe werkelijker, hoe waarachtiger het lijkt. Bovendien kan de acteur ‘echte’ emoties opdiepen uit zijn eigen leven om te gebruiken in zijn spel. Maar hoe echt zijn die emoties nog als ze terugkomen in een context die eigenlijk niets met de oorspronkelijke emoties te maken heeft?
Even tussendoor… Meer lezen over waarachtigheid? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
‘Diepgeworteld theater vult de leegte achtergelaten door lege woorden,’ schrijft Richard Sennett in zijn boek The Performer. In elke situatie spelen we een rol, meent de Amerikaanse socioloog, of we nu een sollicitatiegesprek voeren, zorgen voor ons kind of op de bank series zitten te kijken. Jezelf zijn is geen kwestie van zijn, maar van spelen; authenticiteit of oprechtheid is niet meer dan een goed gespeelde rol. Dat betekent dat we in zekere zin allemaal acteurs zijn, performers op het podium van het leven.
Maar als acteurs geen waarheid spreken, kunnen we dat in het echte leven dan wel? Is de grens tussen liegen en waarheid wel zo duidelijk te trekken? En is waarachtigheid niet een onbereikbaar ideaal?
In de online rubriek ‘shortreads’ zoekt Filosofie Magazine elke week in een kort essay naar het antwoord op een alledaagse filosofische vraag.
