Maand van de Filosofie 2024 | Chaos

Elk jaar in april vindt de Maand van de Filosofie plaats. In heel Nederland en Vlaanderen worden dan een maand lang lezingen, debatten en festivals georganiseerd rondom een filosofisch thema. Ook verschijnt er een essay en een kinderboek van de Maand van de Filosofie. Tijdens de maand wordt tevens de Socratesbeker voor het meest prikkelende filosofieboek van het afgelopen jaar uitgereikt, en eens in de twee jaar wordt er een filosoof tot Denker des Vaderlands uitgeroepen. Lees hieronder meer over het thema, de publicaties en de activiteiten van dit jaar.

In 2024 staat de Maand van de Filosofie in het teken van chaos. We zoeken in onze moderne maatschappij zoveel mogelijk naar orde, maar kunnen we eigenlijk wel zonder chaos? Is chaos een bron van creativiteit of juist van onzekerheid en geweld? Wat is chaos eigenlijk? Een maand lang laten denkers in heel het land hun licht schijnen over crisis, wanorde en ontsporing.

Elk jaar schrijft een vermaarde Nederlandse of Vlaamse denker een essay dat aansluit bij het thema. Dit jaar is dat Duidelijkheid van politiek journalist Tom-Jan Meeus. Aan de hand van politiek filosoof Machiavelli analyseert Meeus hierin de taal van politici, die sinds de eeuwwisseling steeds duidelijker wordt. Minder jargon en minder wollig taalgebruik klinkt goed, maar wat zijn de gevolgen van deze klare taal, waar vooral populisten in uitblinken? Het gevolg is, volgens Meeus, dat radicalisering wordt gestimuleerd en de democratische rechtsstaat langzaam ontaardt in chaos.

Lees hier ons interview met Meeus: ‘Wie kan twijfelen komt meer te weten’

Naast een Essay van de Maand van de Filosofie verschijnt ook een Kinderboek van de Maand van de Filosofie. In 2024 is dat De chaos in Loïs van Yorick Goldewijk, geïllustreerd door Yvonne Lacet. Het boek gaat over Maarten, die verliefd is op zijn klasgenootje Loïs. Maar Loïs heeft kanker. Als Maarten hoort over een verlaten huis waar kapotte dingen op magische wijze heel worden, bedenkt hij een plan. Wat als Loïs een nacht in dit huis zou doorbrengen?

Lees hier de recensie van De chaos in Loïs: Chaos kan ook stil zijn

Even tussendoor… Meer lezen over filosofie? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

De Socratesbeker is de prijs voor het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende filosofieboek dat het afgelopen jaar is geschreven. Traditiegetrouw wordt de beker tijdens de Maand van de Filosofie in april uitgereikt. In 2024 won Martha Claeys met Trots. De andere vier kanshebbers waren Doe zelf normaal van Maxim Februari, Limitarisme van Ingrid Robeyns, Nieuwe lichamelijkheid van Jenny Slatman en Schoonheid van Stéphane Symons.

Lees hier alles over de Socratesbeker 2024.

Verschillende Nederlandse steden hebben in april een Nacht van de Filosofie waar je zelf kunt filosoferen en geïnspireerd kan worden door nationaal en internationaal bekende filosofische sprekers. Tijdens de Maand van de Filosofie 2024 zijn er onder meer optredens van Hanno Sauer over de geschiedenis van de moraal, Bert Keizer over het raadsel van de geest en Tom-Jan Meeus over politieke chaos. Voor de Nacht van de Filosofie kun je terecht in:

Eens in de twee jaar wordt er tijdens de Maand van de Filosofie een nieuwe Denker des Vaderlands ingehuldigd. De Denker des Vaderlands is een eretitel voor een gerenommeerde Nederlandse denker die twee jaar lang de discipline van de filosofie mag vertegenwoordigen in het publieke debat. De Denker des Vaderlands kiest bij het aantreden altijd een thema dat hij, zij of hen die periode wil uitdragen. Voor Hans Achterhuis (2011-2013) was dat bijvoorbeeld ‘tegendenken’, Daan Roovers (2019-2021) sprak liever over ‘publiek denken’.

De huidige Denker des Vaderlands is Marjan Slob (1964). Zij draagt de eretitel van 2023 tot 2025 en haar thema is ‘ruim denken’. Daarmee wil ze ruimte maken voor nieuwe perspectieven en ervaringen.

Lees hier ons interview met Denker des Vaderlands Marjan Slob: ‘Ik vind het verstikkend als de waarheid al gevonden is’

Lees ook het programmatisch pamflet dat Marjan Slob voor Filosofie Magazine schreef: Ruim denken