Filosofie is ook makkelijker als je leest. Goed leest. Filosofische bronteksten zijn niet altijd even makkelijk te begrijpen. Daarom helpen we je in een close reading op weg met extra context en commentaar bij deze tekst van Benjamin Lee Whorf over de invloed van taal.
Als een mensenras de fysiologische fout zou hebben om alleen de kleur blauw te kunnen zien, zou het nauwelijks de regel kunnen formuleren*1 dat ze alleen blauw zien. De term ‘blauw’ zou voor hen geen betekenis hebben, hun taal zou geen kleurtermen bevatten, en hun woorden die hun verschillende gewaarwordingen van blauw aanduiden zouden onze woorden ‘licht’, ‘donker, ‘wit, ‘zwart’ enzovoort beantwoorden en vertalen, niet ons woord ‘blauw’*2. Om de regel of norm om alleen blauw te zien te formuleren, zouden ze uitzonderlijke momenten nodig hebben*3 waarop ze andere kleuren zagen. Het fenomeen zwaartekracht vormt een regel zonder uitzonderingen; het behoeft geen betoog dat de ongeschoolde persoon zich totaal niet bewust is van enige wet van de zwaartekracht, want het zou nooit in zijn hoofd opkomen*4 om zich een universum voor te stellen waarin lichamen zich anders gedroegen dan aan het aardoppervlak. Net als de kleur blauw bij ons hypothetische ras maakt de wet van de zwaartekracht deel uit van de achtergrond van het ongeschoolde individu, niet iets dat hij isoleert van die achtergrond*5. De wet kon pas worden geformuleerd toen lichamen die altijd vielen gezien werden in termen van een bredere astronomische wereld waarin lichamen in banen bewogen of heen en weer gingen.
Uit: Whorf, B. (1940). ‘Science and linguistics’, Technology Review 42 (6).
