Margarine
‘Ik ga liever dood aan het eten van boter dan dat ik mijn bestaan rek met margarine,’ zei de Franse filosoof Michel Onfray nadat hij op zijn 28ste een hartaanval had gekregen. In een gigantische tuin nabij zijn geboortedorp startte hij zijn Smaakuniversiteit, een leerschool in filosofie en lekker eten. Daar leert hij mensen opnieuw proeven. Verwar smaak niet met oppervlakkigheid, waarschuwt hij. ‘Is proeven dan geen activiteit van de geest?’
Durf te proeven
Volgens Désanne van Brederode kunnen we pas beginnen met fijnproeven als we alles hebben afgeleerd wat ons over lekker en vies is wijsgemaakt. Helaas laten veel mensen hun smaak bepalen ‘door de opinie van culinair recensenten, televisiekoks en beter onderlegde disgenoten’. Om echt te proeven, moeten we ons van onze eigen tong leren bedienen. Sapere aude, oftewel: durf te proeven!
Cannoli
Waarop kauwen filosofen? Fotograaf Valerie Granberg ging met denkers aan tafel voor een maaltijd en een portret. Volgens classicus en filosoof Aline D’Haese valt in eten van alles te beleven. Dat geldt voor één lekkernij bij uitstek: cannoli. ‘Het eten van cannoli is een ware tijdsbeleving: je verliest jezelf in het kauwen, hoort daarin een melodie en laat jezelf gaan en opgaan in het ritme.’
Meer lezen over de filosofie van het proeven? Schrijf u in voor de gratis nieuwsbrief
Oesters
Het eten van een oester laat niemand onberoerd, zegt filmregisseur Willemiek Kluijfhout. De een walgt ervan omdat er een levend wezen wordt opgegeten, de ander voelt zich in zijn genot verbonden met het verre verleden – de oester is sinds de prehistorie niet van smaak veranderd. ‘Op de oester projecteren we allerlei menselijke beelden en verlangens. Dat zegt meer over ons dan over die oester.’
Onvrije keuzes
Als journalist Florentijn van Rootselaar uit eten gaat met de Britse filosoof Julian Baggini is er niets te kiezen op de menukaart; de maaltijd wordt bepaald door het seizoen. ‘Helemaal geen keuze is een beetje radicaal,’ vindt Baggini, ‘maar het is wel een goede reactie op de tijdgeest. Een van de meest gewaardeerde waarden sinds de tweede helft van de twintigste eeuw is keuze.’ Paradoxaal genoeg maken al die keuzes ons volgens hem minder vrij.
