Home Zomerspecial: Ware liefde

Zomerspecial: Ware liefde

19 juni 2009

06-2009 Filosofie magazine Lees het magazine

Liefde biedt gezelligheid, seks, zorg en aandacht, maar bovenal: liefde geeft het leven zin, blijkt uit onderzoek. ‘Juist in de liefde ontstijgen mensen hun eigenbelang.’ In dit zomernummer alles over ‘ware liefde’. Met o.a. Richard David Precht, relaties van 1 maand tot 50 jaar, leve de sleur! en 7 tips van Casanova.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Filosofie.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste verhalen over filosofie. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Liefde maakt gelukkig: mensen met een goede relatie beoordelen hun leven veel positiever dan mensen zonder zo’n verbintenis. Dat blijkt uit internationaal onderzoek van ‘geluksprofessor’ Ruut Veenhoven, verbonden aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam: ‘Alleenstaanden scheppen duidelijk minder plezier in het bestaan.’ In Nederland is het verschil in geluk tussen verliefden en niet-verliefden zelfs groter dan in andere landen: liefde leidt vooral in ons land tot uitzonderlijk geluk.
Hoe draagt liefde bij aan geluk? Dat gebeurt allereerst op een heel praktische manier, zo constateert Veenhoven: mensen kunnen in de liefde vrijelijk beschikken over ‘aandacht’, ‘gezelligheid’, ‘verzorging’ en ‘seks’. Zo beschouwd verschilt liefde niet zoveel van de omschrijving die de Duitse filosoof Immanuel Kant twee eeuwen geleden gaf van het huwelijk: ‘In het gebruik van elkaars geslachtsorganen is elke partij voor de andere werkelijk een gebruiksvoorwerp.’ Alleenstaanden kunnen ook wel in deze behoeften worden voorzien, maar moeten daar toch veel meer moeite voor doen. Veenhoven: ‘Ze worden daarom per saldo toch minde bedeeld in dezen.’
Maar er is meer dan de wederzijdse verschaffing van gezelligheid en aandacht: liefde geeft het leven zin, zegt Veenhoven. ‘Als je iets betekent voor een ander wordt de twijfel over het nut van het bestaan wat minder kwellend.’ Volgens de Franse filosoof Luc Ferry krijgt het moderne leven zelfs bij uitstek zin door de liefde. Vroeger ontleenden we nog betekenis aan God, vaderland en revolutie, vertelde Ferry een aantal jaar geleden aan Filosofie Magazine, tegenwoordig alleen nog aan een ander mens. Dat wordt volgens hem duidelijk door onze opofferingsgezindheid. ‘Niemand wil nog zijn leven geven voor God, vaderland of revolutie. Alleen voor een ander mens zijn we bereid om ons leven op het spel te zetten, misschien zelfs om het te geven. Waarschijnlijk gebeurt het nooit dat we daadwerkelijk ons leven voor iemand wagen, maar we beschouwen ons in ieder geval als wezens die dat zouden kunnen doen. Veel mensen denken dat we evolutionair bepaald zijn om louter egoïstisch te handelen. Toch kunnen we juist in de liefde ontstijgen aan het eigenbelang, aan de overlevingsdrift, en ons leven geven voor een ander die we hoger achten.’
Het grote belang van liefde is volgens Ferry een modern verschijnsel. ‘De liefde als passie en het liefdeshuwelijk zijn moderne creaties. De geschiedenis leert dat niemand in de Middeleeuwen trouwt uit liefde. In die periode trouwt de mens niet actief en vrij, hij wordt uitgehuwelijkt, door ouders, maar vooral door het dorp. Tegenwoordig accepteren we dat niet meer en trouwen we nog slechts uit liefde.’

De ideale partner
Nu de liefde zo’n belangrijke rol moet spelen, worden de eisen die we er aan stellen ook steeds groter. Ware liefde moet het zijn, en anders niets. Door dat verlangen naar ware liefde kan een relatie ook snel tegenvallen. Als zij niet voldoet, wordt ze ingeruild; als hij tekortschiet, moet hij plaatsmaken voor een ander. Dat leidt bij de Poolse socioloog Zygmunt Bauman tot het trieste inzicht dat we tegenwoordig ‘consumenten van liefde’ zijn geworden. We zoeken naar ware liefde en we bieden onszelf aan op een liefdesmarkt. En als de liefde niet bevalt, maken we er snel een eind aan.

Liefde is inderdaad niet eenvoudig nu we op zoek zijn naar de ware, zegt ook de jonge filosoof Richard David Precht in dit themanummer over ‘ware liefde’. Precht, die na zijn scheiding in een ‘patchworkgezin’ leeft met vrouw en kinderen uit hun beider vorige huwelijken, vindt dat we, moeizaam of niet, toch door moeten gaan met de zoektocht naar de ware liefde: ‘De wens om de ware liefde te verwezenlijken kan ons motiveren om net zo lang aan onszelf te sleutelen tot we bijna de ideale partner zijn.’
Laat het zomernummer van Filosofie Magazine daarvoor de nodige inspiratie bieden!

Florentijn van Rootselaar

Het onderzoek van Ruut Veenhoven