‘Hun vrolijkheid verdrijft jouw sombere buien, ja, hun aanblik alleen al doet je plezier!’ aldus Seneca over zijn geliefde vrienden. Afgelopen donderdag was het de Internationale Dag van de Vriendschap en daarom gaat dit weekendlijstje over vriendschapsbanden.
1. Geen vriendschap zonder vervreemding
Hoe vind je nog vrienden in de grote stad waar niemand elkaar nog echt kent? Peter Sloterdijk stelt dat juist in die grote steden vriendschap tot bloei kan komen. Waar de mens eerst in hechte gemeenschappen leefde, ontwikkelde zij later een levensvorm waarin mensen elkaar niet meer konden lezen als een open boek. Deze vervreemding schept de mogelijkheid om een intieme verbinding aan te gaan met een gelijkgestemde ziel. ‘Vriendschap is de dochter van de vervreemding.’
2. Vrienden kiezen
Hoe kiezen we de juiste vrienden? Seneca stelt dat we selectief moeten zijn: de eeuwige zwartkijkers moeten met alle mogelijkheid vermeden worden . ‘Geklaag en gemopper is een vijand van jouw innerlijke rust!’ Als de echte goede vrienden gevonden zijn, dan kan ook niks dit overtreffen: ‘Niets geeft zo veel plezier als een trouwe, aangename vriendschap. Wat is het heerlijk als er mensen voor je klaarstaan aan wie je elk geheim gerust kunt toevertrouwen!’
3. Vrienden: een uitgestelde ruil?
‘We spreken over ‘investeren in relaties’, maar we willen vooral iemand liefhebben als onze eigen ziel’, aldus Filosoof Bert Bultinck. Sociologen zien vriendschap als een uitgestelde ruil: overwegingen als de kosten en baten van het contact, spelen een rol bij het onderhouden van vriendschappen. Bultinck vindt dit te veel afdoen aan het romantische ideaal van belangeloze vriendschap: ‘het verhaal van de vrienden die heel even met elkaar samenvallen, is nooit te herleiden tot een nog af te lossen schuld, maar biedt een orde die om zichzelf wordt nagestreefd.’
4. Vriendschap in tijden van Facebook
‘Wat stelt vriendschap nog voor in tijden van Facebook?’ vraagt Stine Jensen zich af. Aristoteles zag drie soorten vriendschap: vriendschap gebaseerd op plezier, vriendschap gebaseerd op nuttigheid en vriendschap gebaseerd op een gemeenschappelijke deugd. De laatste noemt Aristoteles ‘ware vriendschap’. ‘Facebook-vriendschappen draaien uitsluitend om de eerste twee.’
5. Mensen zijn technologische wezens
‘Vrienden schrijven elkaar al eeuwen brieven, ze bellen elkaar op – kortom, ze gebruiken technische hulpmiddelen.’ Wijsgerig antropoloog Jos de Mul heeft een heel andere kijk op internetvriendschappen. Internet en social media zijn een toevoeging aan de eeuwenoude brief. Het maakt contacten niet meer of minder oppervlakkig. ‘In het ‘echte’ leven heb je ook talloze lichte vriendschappen. Oppervlakkige contacten zijn van alle tijden. ’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
