René ten Bos: ‘We hebben er geen moeite mee om de verschillende lengtes van lichamen als een neutraal kenmerk te zien, maar bij de breedte vinden we dat lastiger. Dik zijn is niet verboden, in die zin is het geen taboe. Maar wie dik is, wordt wel gestigmatiseerd. We associëren dik zijn met luiheid, ongedisciplineerdheid en losbandigheid. Dikke mensen worden hierdoor anders behandeld, bijvoorbeeld bij het daten of een sollicitatie-gesprek. Het stigma tast zelfs je genderidentiteit aan. Mannelijkheid linken we immers aan spieren, vrouwelijkheid aan bescheiden elegantie – kenmerken die we vooral associëren met een dun, afgetraind lichaam. En de media, die ons vooral blootstellen aan de slankste modellenlichamen, vervormen ons beeld van het gemiddelde lijf.
René ten Bos (1959) is hoogleraar filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen en voormalig Denker des Vaderlands. In maart 2025 verscheen zijn boek Het laatste woord, over het belang van twijfelen.
Dik zijn riep niet altijd negatieve associaties op. Vroeger was het een teken van welvaart en succes. Omdat we tegenwoordig geneigd zijn alles te medicaliseren, is dat omgeslagen naar afkeer. Hoe het met je gaat wordt opgevat in termen van je gezondheid. Dik zijn zien we als een ziekte – obesitas – die je nu zelfs kunt bestrijden met medicijnen als Ozempic. Omdat we de mens liever als autonoom zien dan als machteloos, houden we hem verantwoordelijk voor zijn lot. Word je ziek of dik, dan heb je vast niet gezond geleefd. Het is je eigen schuld.
In werkelijkheid hangt dik zijn samen met je genen op het gebied van lichaamsbouw, stofwisseling, intensiteit van hongergevoel, impulsbeheersing en verslavingsgevoeligheid – allemaal factoren die afhangen van toeval. We zouden de contingentie en verscheidenheid aan lichamen moeten accepteren. Zowel de bouw van je lijf als je vermogen het te onderhouden liggen grotendeels buiten je macht. Niet iedereen kan sporten tot hij een ons weegt.’
