In onze tijd. Leven in het Calamiteitperk van cabaretier en filosoof Tim Fransen wint de Socratesbeker voor het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende Nederlandstalige filosofieboek van 2024. De winnaar werd woensdagavond 9 april 2025 bekendgemaakt tijdens een feestelijke uitreiking in debatcentrum Spui25 in Amsterdam. Het interview met Fransen dat daarop volgde werd live uitgezonden in het programma Kunststof op NPO Radio 1.
Calamiteitperk
In zijn boek geeft Fransen (1988) een maatschappelijke analyse van onze tijd, die hij omdoopt tot het ‘Calamiteitperk’. We zijn rijker en leven langer dan ooit, maar vanwege de ontwikkelingen die ons zo ver hebben gebracht – technologie, grootschalige natuurbeheersing en hyperconnectiviteit – zijn we volgens Fransen in een ongekende samenloop van crises verzeild geraakt. Hij roept op tot een groter moreel besef; we moeten af van het idee dat vooruitgang en egoïstisch handelen probleemloos samen kunnen gaan.
De jury van de Socratesbeker is onder de indruk van hoe Fransen complexe materie toegankelijk presenteert, schrijft ze in het juryrapport: ‘Hij verdient de Socratesbeker omdat hij met zijn boek op originele wijze zeer urgente problematiek op de agenda zet, waarbij de filosofie een duidelijke rol speelt en op dusdanige wijze wordt ingezet dat ze zowel voor filosofen als niet-filosofen begrijpelijk en verrijkend is.’ Ook is Fransens combinatie van cabaret en filosofie volgens de jury uniek. ‘Als filosoof-cabaretier weet hij als geen ander hoe je het over urgente, zware kwesties kunt hebben zonder toehoorders in de passieve moedeloosheid te storten.’
Onbekommerd
De jury koos de winnaar uit een shortlist van vijf boeken. Daarop stonden naast In onze tijd de boeken Blinde vlekken van Lieke Asma, Toeval van Jeroen Hopster, Hoe we uit het dorp vertrokken van Wouter Mensink en Filosofie van de kroeg van Hans Schnitzler. De vijf auteurs werden voor de uitreiking geïnterviewd door journalist Frénk van der Linden, waarna juryvoorzitter Alexandra van Ditmars de winnaar bekendmaakte.
Fransen kon zelf niet aanwezig zijn, omdat hij diezelfde avond met zijn cabaretvoorstelling Onbekommerd moest optreden in Tilburg. Hij belde in vanuit de coulissen, zijn uitgever Catharina Schilder van Alfabet Uitgevers nam de beker namens Fransen in ontvangst.
Prijswinnend cabaret
Tim Fransen studeerde cum laude af in de filosofie en won als cabaretier al vele prijzen, onder andere de jury- en de publieksprijs van het Leids Cabaret Festival (2014), de Neerlands Hoop (2016) en de Poelifinario (2018 en 2022). In onze tijd (2024) is zijn derde boek. Eerder publiceerde hij Brieven aan Koos (2018), waarin hij zijn filosofische helden achterna reist, en Het leven als tragikomedie (2020), dat verscheen als essay van de Maand van de Filosofie.
De jury van de Socratesbeker bestaat dit jaar uit Alexandra van Ditmars (redacteur Filosofie Magazine, juryvoorzitter), Laura Molenaar (freelance journalist voor onder andere dagblad Trouw), Khadija al Mourabit (docent aan de Universiteit Leiden en jurylid van de Hypatia-prijs), Paul van Tongeren (emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek en voormalig Denker des Vaderlands) en Sarah Vankersschaever (redacteur De Standaard).
In onze tijd. Leven in het Calamiteitperk
Tim Fransen
Alfabet
352 blz.
€ 24,99
