Gaat alles verkeerd en heeft u het gevoel dat het altijd tegenzit? Niet getreurd! Er is een oplossing: de geluksmachine. Hiervoor hoeft u slechts een kleine concessie te doen: de rest van uw leven speelt zich af op een stoel in een machine.
Stel je kunt ervoor kiezen plaats te nemen in de geluksmachine. Dankzij deze machine verlopen alle situaties in je leven net iets beter: je bent succesvoller, geliefder, gezonder en ga zo maar door. Kortom: de machine maakt je net iets gelukkiger dan dat je nu bent. Een bijkomstigheid van dit virtuele leven is dat je het niet fysiek meemaakt. Terwijl je al deze gelukkige dagen beleeft, zit je eigenlijk gewoon op een stoel in een machine. Maar dit weet je niet. Wanneer je de machine instapt, wordt per direct je geheugen – en hiermee dus ook de beslissing om de machine in te stappen – gewist.
Maar pas op: de keuze is definitief. Je zult er dus nooit achter komen dat je leven zich afspeelt in de machine. Nog een belangrijk punt om mee te nemen: zodra je plaatsgenomen hebt op de stoel, zijn je ervaringen niet langer van jou, maar worden deze bepaald door de machine. De vraag is nu: zou u kiezen voor dit virtuele, maar gelukkige leven?
Veel mensen zouden hier afhaken. Geluk is prettig, maar je bent niet snel bereid hier je volledige autonomie voor in te ruilen. Er zijn blijkbaar dingen die wij belangrijker vinden dan geluk. Wij stellen voorwaarden aan een gelukkig leven: we willen een echt contact met de wereld om ons heen, en zelf de vrijheid hebben om onze eigen keuzes te maken. Als puur geluk onze hoogste prioriteit was, zouden we massaal in de machine te vinden zijn.
Dit gedachte-experiment werd bedacht door Robert Nozick – die zelf voor geen goud een voet in de machine zou zetten. Hij laat in zijn boek Anarchy, State and Utopia zien dat geluk niet onze prioriteit heeft. Er zijn andere dingen zijn die we – minstens zo graag – willen nastreven. Het experiment is een reactie op het hedonisme: een filosofische stroming die stelt dat genot het hoogste goed is.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
