Met zijn grondige, maar ook wat saaie studie Kapitaal in de 21ste eeuw voerde Thomas Piketty dit najaar wekenlang de bestsellerslijsten aan. Die plaats wordt nu ingenomen door Dit kan niet waar zijn, Joris Luyendijks verslag van de Londens high finance-wereld. Ondertussen houden studenten, daartoe stevig aangemoedigd door docenten, wekenlang het Maagdenhuis bezet. Hun protest tegen het ‘rendementsdenken’ vindt een opvallend brede weerklank – tot aan het hoofdredactionele commentaar van De Telegraaf. Wat sinds het begin van de financiële crisis met Occupy begon als een kleine alternatieve tegencultuur is uitgegroeid tot een zeer breed gedragen en diepgewortelde afkeer tegen het dominante economische en markt-gedreven vertoog: output-financiering, opbrengstgericht werken, prestatieprikkels… we kunnen het niet meer horen! Sorry voor het cliché, maar: er is een nieuw verhaal nodig. De economische crisis vraagt om meer dan economische antwoorden.
Met zijn favoriete beeldspraak – ‘De vraag is niet hoe we de koek beter kunnen verdelen, het gaat erom hoe we de koek groter maken met z’n allen’ – ontwijkt premier Mark Rutte liefst het echte politieke probleem. Zeker, er is de economische vraag: hoe realiseren we economische groei? En er is de sociale vraag naar de verdeling van de opbrengsten en de lasten. Maar de meest relevante politieke én filosofische vragen lijken mij op dit moment: waar heeft het geloof in de universele taal van de economie ons gebracht? En: hoeveel ongelijkheid kan een samenleving verdragen, om zich met recht één samenleving te noemen?
Ongelijkheid, het thema van de Maand van de Filosofie had niet beter getimed kunnen zijn. Een hele Maand, een speciaal essay, een Filosofie Nacht, een nummer van Filosofie Magazine over de vloek en de zegeningen van ongelijkheid, in zowel persoonlijk als politiek opzicht.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
