Alles is politiek! Hoe vaak ik dat wel niet heb verklaard, stem op hoog volume, handgebaar van een operazangeres erbij. Filosofie van de koude grond is soms heerlijk, met haar one size fits all-wereldverklaringen. Alles stroomt. Alles is liefde en als God dood is, is alles geoorloofd.
Vaak zijn zulke gemeenplaatsen het resultaat van een diep doorvoeld inzicht. Want natuurlijk is alles politiek. Woningnood, burn-out-epidemie, leescrisis – als je die zaken los ziet van politieke beslissingen blijven oorzaken en oplossingen buiten beeld.
Toen ik aan het mantelzorgen was ondervond ik aan den lijve hoe de verzorgingsstaat drijft op onbetaalde arbeid. Politiek was zelden zo persoonlijk (het persoonlijke is altijd politiek, maar je hebt er niet altijd evenveel last van). Elke keer dat ik onze bestuurders iets hoorde beweren over participatie en/of ondernemerschap kon ik mijn vuist wel in de lucht gooien. Al die uren dat er gezorgd wordt, wordt er niet gewerkt aan opdrachten, hoor je! Feitelijk subsidieerde ik met mijn zzp-praktijk de Nederlandse staat! Alles is… economie?
Even tussendoor… Meer columns lezen van Miriam Rasch? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:
Meld u aan voor onze nieuwsbrief
Later, toen de oorlog uitbrak in Gaza, was weer alles politiek. Wat je wel of juist niet zei, en hoe; met wie je aan de lunchtafel zat of bij de koffieautomaat een praatje maakte; wat je las, deelde, ondersteunde, tekende; wie je was, zou je haast denken: allemaal politiek. Inmiddels staat het er voor de Palestijnen nog veel slechter voor, maar lijken we het zelf meer… aan de politiek te laten. Dus er is politiek, en politiek?
Het idee begon me dwars te zitten. De prijs die ik betaalde om te zorgen – had ik de marktwerking soms volkomen geïnternaliseerd? En dat gesteggel in de kantine had toch vooral iets weg van het schoolplein. De relatie met mijn moeder en mijn collega’s, mijn en hun herinneringen en ervaringen, het zorgen en de zorgen – dat alles was toch niet zuiver politiek te noemen? (Wat dan nog meer, vroeg iemand me, en dat was het meest cynische dat ik in tijden had gehoord.) Ik weet dat alles, álles – zorg geven en zorg krijgen, het lijden en de dood – ongelijk verdeeld is. En toch.
Niet alles is politiek, mompel ik nu, alles is politiek te duiden.
