Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe. De goedheiligman heeft een scherp oog voor deugdzaam kindergedrag, maar voor ouders lijken in sinterklaastijd andere maatstaven te gelden. Wekenlang houden zij hun kinderen voor de gek en voeden een illusie waar menig kind jarenlang in blijft geloven. Ondanks deze grote misleiding blijft ouders de roe bespaard. Is dat eigenlijk terecht? Mag je liegen over het bestaan van Sinterklaas?
Ja
Volgens historicus Yuval Noah Harari is de menselijke wereld een aaneenrijging van collectieve ficties. Het sinterklaasfeest is er daar slechts een van – en het is geen gevaarlijke fictie, maar juist een die veel plezier oplevert. Zie het sinterklaasfeest als een spel met verschillende rollen. De hoofdrol is voor kinderen: hun belevingswereld krijgt een extra vleugje magie dankzij de weldoener uit Myra. Voor ouders is een bijrol weggelegd: zij maken de traditie mogelijk, en een onschuldig leugentje om bestwil is daarvoor noodzakelijk. Natuurlijk, met de strengheid van filosoof Immanuel Kant zou je kunnen beweren dat liegen altijd verkeerd is, maar die strenge blik overspeelt de hand van de moraal. Sommige zaken moet je niet moraliseren, maar een aparte status gunnen: het in stand houden van een vreugdevolle collectieve fictie is van groter belang dan nooit te liegen.
Nee
De ongemakkelijke waarheid over de Sint is minder onschuldig dan ze op het eerste gezicht lijkt. Veel ouders worstelen met het belang en het geloof dat hun kinderen aan Sinterklaas hechten. Dat er een grootschalige samenzwering blijkt te bestaan om hen die fantasie op te spelden kan kinderen rauw op hun dak vallen. Menig kind bij wie het geloof in duigen valt ervaart niet alleen verdriet, maar ook een gevoel van onnozelheid, vernedering, bedonderd zijn. Er is sprake van een vertrouwensbreuk. Bovendien is een andere invulling van het sinterklaasfeest goed mogelijk: je kunt spelen met de grens tussen werkelijkheid en fictie, zonder fictie stellig als werkelijkheid te presenteren. Ook zonder leugen en samenzwering kun je de charme van de traditie behouden.
