Jean-Paul Sartre over emoties

Er is wel degelijk een wereld van de emotie*1 . Alle emoties hebben dit gemeen dat zij eenzelfde wereld aan het licht brengen, die wreed is, verschrikkelijk, somber, vrolijk enz., maar waarin de relatie van de dingen met het bewustzijn altijd en uitsluitend magisch is*2. Wij moeten spreken van een wereld van de emotie*3, zoals men spreekt van een wereld van de droom of van de werelden van de waanzin. Een wereld, dat wil zeggen: afzonderlijke syntheses die onderling verband houden en kwaliteiten bezitten. Een kwaliteit wordt echter slechts aan een object verleend via een overgang naar het oneindige. Zo vertegenwoordigt dit grijs bijvoorbeeld de eenheid van een oneindigheid aan Abschattungen, werkelijke en mogelijke, waarvan sommige groengrijs zullen zijn gezien in een bepaald licht, zwart enz. Op een dergelijke manier gaat het toe als de emotie aan het object en aan de wereld kwaliteiten toekent; zij kent ze hun dan ad aeternum*4 toe. Wanneer ik een object plotseling als afschrikwekkend waarneem, zeg ik natuurlijk niet expliciet dat het voor altijd afschrikwekkend zal zijn. Maar de uitspraak dat het object afschrikwekkend is, als substantiële kwaliteit ervan, is op zichzelf al een overgang naar het oneindige. Het afschrikwekkende ligt nu in de zaak, in de kern van de zaak; het is er de affectieve textuur van, de gesteldheid. Zo doet zich via de emotie een verpletterend beslissende kwaliteit van de zaak aan ons voor. En daarin nu juist wordt onze emotie overtroffen en gaande gehouden. Het afschrikwekkende is niet slechts de stand van zaken van het moment, het is aangezegd voor de toekomst, het strekt zich uit over heel de toekomst en verduistert haar, het is een openbaring over de zin van de wereld*5.

Uit: Magie en emotie. Schets van een theorie van de gemoedsbewegingen, Jean-Paul Sartre vert. Louis Tas en Henk Bouman, Boom, 2017.