Home Geef Noordzeebewoners een politieke stem

Geef Noordzeebewoners een politieke stem

Door Ilana Buijssen op 17 april 2020

Geef Noordzeebewoners een politieke stem

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u onbeperkt toegang tot de artikelen op Filosofie.nl? U bent al abonnee vanaf €4,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Dieren, planten, microben en andere niet-mensen verdienen een stem in de politiek, betoogt de Franse filosoof en socioloog Bruno Latour (1949). Maar hoe kunnen we zulke wezens representeren binnen een democratie? De Bruno Latour-ontwerpwedstrijd Welkom in het Parlement van de Dingen roept studenten op om over deze vraag na te denken.

Begin jaren negentig verdedigde Latour al dat er een ‘parlement van de dingen’ moet komen: niet-mensen moeten ook vertegenwoordigd worden in de politiek. Maar aangezien niet-mensen dit zelf niet kunnen, is het aan de mens om die taak op zich te nemen. Daarom organiseren De ambassade van de Noordzee, het DesignLab/PhilosophyLab van de Universiteit Twente en de Stichting Internationale Spinozaprijs gezamenlijk de Bruno Latourontwerpwedstrijd Welkom in het Parlement van de Dingen. De wedstrijd daagt studenten van Vlaamse en Nederlandse universiteiten uit om instrumenten of methodes uit te werken in de geest van Latours gedachtegoed. Ze worden gevraagd ontwerpen te bedenken die de stem van alle niet-menselijke bewoners van de Noordzee kenbaar maakt.

Urgentie

Latours oproep is urgenter dan ooit nu de aarde meer en meer haar verwoestende krachten aan de mens kenbaar maakt. De vele bosbranden, smeltende ijskappen, achteruitgang van biodiversiteit en pandemieën liegen er niet om. De manier waarop we met de aarde omgaan is onhoudbaar, stelt Latour vast. Vanwege zijn pleidooi voor de politieke vertegenwoordiging van niet-mensen ontvangt hij dit najaar de Spinozalens. Deze prijs wordt om het jaar uitgereikt aan een denker die met zijn of haar oeuvre een belangrijke maatschappelijke bijdrage heeft geleverd. Volgens de jury roept Latour als een van de eersten op om onze kennis over technologie, menselijk gedrag en duurzaamheid te bundelen om de natuur een stem te geven. Naar aanleiding van deze uitreiking ontstond het idee om een ontwerpwedstrijd te organiseren om praktische invulling te geven aan zijn ideeën.

Drie projecten

De voorstellen waar studenten mee aan de slag gaan hebben betrekking op drie concrete projecten rondom de Noordzee: de stijging van de zeespiegel rond de Oosterschelde, de bedreigde paling in Amsterdam en de overlast van onderwatergeluid bij Texel. Bij ieder onderwerp hoort een aparte ontwerpvraag. Het is de bedoeling dat Latours gedachtengoed in het ontwerp naar voren komt: het ontwerp moet juist die wezens politiek vertegenwoordigen die dat zelf niet kunnen. Over de verdere invulling van het ontwerp mogen studenten zelf beslissen. Het kan onder andere gaan om een kunstwerk, een logistiek plan of software.

Winnaars

Voor ieder project wordt er tussen 5 en 7 november 2020 één winnaar gekozen door een jury bestaande uit academici van universiteiten uit het hele land. De drie winnaars krijgen de kans Bruno Latour in levende lijve te ontmoeten bij de uitreiking van de Spinozalens op 24 november 2020 in Amsterdam. Op die dag presenteren de winnaars tevens hun idee aan wetenschappers, vertegenwoordigers van bedrijfsleven en politiek. De winnende ontwerpen worden getoond in een nader te bepalen techniekmuseum.