Volgens filosoof Gaudapada schuilt achter de alledaagse werkelijkheid een diepere laag. De wereld is niet een verzameling van elkaar onderscheiden objecten.
‘Deze gedachtegang van Gaudapada doorziet de veelheid en neemt de werkelijkheid waar als een ongedeelde eenheid of grenzeloze ruimte. Omdat op dit niveau het onderscheid tussen waarnemer (mens) en object van waarneming (wereld) wegvalt, wordt deze kenwijze ook wel non-duaal genoemd: op z’n boeddhistisch advaya, op z’n hindoeïstisch advaita, letterlijk ‘niet-twee’. Gaudapada benadrukt dat de mens met dit inzicht het ultieme geluk en de grootste innerlijke vrijheid bereikt.’
Dit kostbare inzicht houdt in dat alle dingen ‘leeg’ zijn, wat zoveel wil zeggen als: alle dingen zijn vergankelijk en voor hun bestaan van diverse factoren afhankelijk. Nergens in de werkelijkheid is een op zichzelf staande, eeuwige substantie te vinden.
‘Een belangrijke consequentie van deze opvatting is dat het menselijk spreken over de wereld per definitie inadequaat is. Door iets te benoemen, bijvoorbeeld met de naam ‘hond’, doen we alsof dit woord naar een stabiel object in de realiteit verwijst. In werkelijkheid heeft de ‘hond’ echter geen vastomlijnde identiteit, maar bestaat hij uit een aantal vergankelijke factoren. Zo gezien ‘bestaat’ de hond niet en kan dus ook geen object van begeerte zijn. Deze leer van de leegte vormt de verlichte visie van de boeddha’s die nergens aan gehecht zijn en iedereen willen helpen om dezelfde wijsheid te bereiken.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
