Ahimsa #4

‘Ik ben tot de conclusie gekomen dat alle religies waar zijn, dat er in alle religies bepaalde fouten zitten en dat alle religies mij even dierbaar zijn als mijn eigen hindoeïsme, op dezelfde manier als dat alle menselijke wezens voor iemand net zo dierbaar moeten zijn als zijn eigen verwanten,’ stelt Gandhi in een van zijn beroemde uitspraken. Dankzij zijn op tolerantie en vredelievendheid gebaseerde filosofie groeide hij uit tot de meest bekende Indiër van de vorige eeuw. Bovendien probeerde hij zijn levensleer voortdurend in praktijk te brengen.

Mensbeeld
Gandhi’s filosofie van geweldloosheid is gebaseerd op de gedachte dat alle mensen schepselen van één God zijn. Hoewel de naam van dit opperwezen per religie verschilt, gaat het steeds om dezelfde schepper. Omdat ieder mens een creatie van deze God is, verdient hij respect en mag je hem niet doden. Gandhi zag de geweldloosheidacties als een poging om de waarheid van zijn monotheïsme te bewijzen. Of, zoals de ‘Grote Geest’ (Mahatma) het zelf formuleerde: ‘Mijn filosofie is een experiment met de waarheid.’

Sociale filosofie
Gandhi streed in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw voor de onafhankelijkheid van het door Groot-Brittannië bezette India. Hierbij riep hij zijn aanhangers op om geen geweld te gebruiken: het ahimsa-principe. Gandhi omschreef dit uitgangspunt als een poging om zo veel mogelijk liefde en vrijgevigheid voor alle mensen op te brengen, inclusief je tegenstanders. Dit betekent geenszins dat je niet tegen je vijanden mag strijden. Je moet alleen geen geweld gebruiken en ze door vreedzame acties, zoals stakingen en demonstraties, op andere gedachten brengen. Gandhi geloofde dan ook dat de mens altijd naar constructieve oplossingen dient te zoeken. Wie geweld met geweld probeert te bestrijden, lokt alleen maar meer agressie uit. De beroemdste geweldloze actie van Gandhi was de Zoutmars naar het Indiase kustplaatsje Dandi in 1930. Deze protestmars was gericht op de buitensporige belasting op zout die door de Britten werd geheven.