Na een jaar lang te hebben gewoond in een gemeubileerd appartement in onderhuur in Amsterdam, ben ik onlangs verhuisd naar een eigen plek in Rotterdam. Maar is een eigen plek ook meteen een thuis?
Martin Heidegger schrijft dat wonen de meest fundamentele manier is van zijn. Je kunt niet níét wonen. Wie daadwerkelijk ontheemd is, ‘is’ in zekere zin niet. Wonen en thuis zijn betekenen dus veel meer dan veilig slapen en eten. Een thuis is een uitdrukking van wie we zelf zijn. We geven het vorm zoals het ons bevalt, en als zodanig geeft een thuis ook vorm aan ons – aan onze stemmingen en gemoed. Zelfs in het meest gastvrije huis voelen we ons nooit helemaal thuis.
Ik voorspel dat thuis zijn het belangrijkste thema voor de komende tijd is. We leven in een tijd van ontheemding. Wat betekent het bijvoorbeeld om een thuis te bieden aan vluchtelingen? Meer dan een dak, en zelfs meer dan gastvrijheid. Maar ook: hoe thuis zijn we zelf nog in een wereld waarin we door internet altijd bereikbaar zijn? Thuis zijn betekent ook een grens met de buitenwereld – en biedt daarom ook vrijheid. Wat blijft daarvan over als voortdurende beschikbaarheid de nieuwe norm is?
Nu ik in Rotterdam woon, merk ik ook dat thuis een breder begrip is dan alleen een huis. We voelen ons ook thuis in een stad – maar daartoe moet de stad wel de mogelijkheid hebben. Amsterdam is een stad waar veel mensen op bezoek komen – maar hoeveel mensen voelen zich er nog thuis? In elk geval, als ‘wonen’ en ‘zijn’ inderdaad samenvallen, zijn de krankzinnige huizenprijzen in Amsterdam niet alleen een sociaal of economisch probleem. Het is ook een existentieel probleem: het zijn van de stad als een thuis wordt erdoor aangetast. En thuis zijn betekent vooral ook thuis zijn bij jezelf. Misschien is dat ook wel het verschil tussen mooie of schrijnende eenzaamheid – het thema van dit nummer. Het kan heel mooi zijn om even op jezelf terug te vallen, maar alleen als je ook bij jezelf thuis bent. Ik ben benieuwd hoe ik mezelf in een nieuw thuis terug ga vinden.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
