Welkom in 2017, het jaar waarin Donald Trump wordt geïnaugureerd als president van de Verenigde Staten, de PVV afstevent op een verkiezingsoverwinning, en Marine Le Pen grote kansen heeft om president van Frankrijk te worden. Het is een cruciaal jaar, waarin een oude politieke orde zomaar ten grave kan worden gedragen. En misschien begrijpelijk: de structuur van rechtsstaat, representatie, en internationale organisaties leek er niet langer voor het volk te zijn – te abstract, te technocratisch, misschien te veel ook gericht op de markt als oplossing van politieke kwalen.
Maar begrijpelijk is natuurlijk niet hetzelfde als wenselijk. Er is alle reden om te zeggen dat met de onstuitbare opkomst van het populisme de politiek wordt vermoord. Daarom ligt het thema van dit nummer ‘opnieuw beginnen’, me na aan het hart. De grote politiek denker Hannah Arendt ziet politiek als een vorm van opnieuw beginnen. Wie politiek actief is – en dat zijn we in zekere zin allemaal – schuift zijn privéleven opzij en richt zich op de publieke zaak. Hij betreedt een onzekere wereld, waarin hij is overgeleverd aan anderen. Hij kan worden tegengesproken, zijn opvattingen en overtuigingen kunnen zelfs worden onderuitgehaald. Dat is beangstigend, maar biedt ook de mogelijkheid om opnieuw te beginnen, anders te kijken, daadwerkelijk te veranderen. Dat is de belofte van politiek – als we de verschillen tenminste niet uit de hand laten lopen.
Maar precies dat is niet de inzet van populisten. Zij zeggen: u hoeft niet te veranderen, want alles en iedereen wat u niet kent, sluiten we buiten. Desnoods door een muur. Dat is geen politiek, maar speelt in op het verlangen dat de samenleving een verlengstuk is van hoe we zelf zijn, in een behaaglijke omgeving. Politiek als een knus kabouterhuisje waar we ons thuis voelen. Maar dat is niet de wereld. 2017 is daarom het jaar van een cruciale keuze: kabouterhuisje of de wereld.
Op 21 januari organiseren wij ons evenement ‘Ontketen iets nieuws’.
Kijk voor meer informatie op filosofie.nl/geboorte.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
