Voorwoord

Het was een wereldprimeur in De Nieuwe Liefde – het Amsterdamse bezinningscentrum van theoloog Huub Oosterhuis. Op 9 juni werd daar Religie voor atheïsten ten doop gehouden, de Nederlandse vertaling van Alain de Bottons nieuwste boek. Een nieuw boek van hem trekt altijd veel belangstelling, maar deze presentatie was wel heel bijzonder, omdat het de allereerste uitgave wereldwijd betrof. Zelfs in zijn eigen Engeland verschijnt het boek pas dit najaar.
In de toepasselijke ambiance – voormalig wijnpakhuis én voormalig parochiehuis – sprak De Botton over wat atheïsten, zoals hijzelf, van religie kunnen leren. Want dat je niet gelooft, betekent volgens De Botton niet automatisch dat je het hele arsenaal aan religieuze technieken zou moeten afzweren. Sterker nog: atheïsten kunnen veel leren van de manier waarop religies omgaan met cultuur, morele oefening, spiritualiteit en kunst – kortom, de hele ‘business of saving souls’ –, én met geld.
Ja, ook dat laatste was De Botton niet ontgaan. Religies zijn florerende economieën waarbij vergeleken de literaire en culturele sector in het niet vallen. Kunnen wij, seculieren, daar misschien wat van leren? Het was niet moeilijk daarin een verwijzing te zien naar de Nederlandse discussie over de bezuinigingen op cultuur.
De inzet van De Bottons nieuwste boek gaat echter verder dan wat gemakkelijke, grofstoffelijke vergelijkingen. Hij is geëngageerd: hoe kunnen we zorgen dat er minder eenzaamheid is in de grote steden, hoe gaan we om met vreemdelingen, kan cultuur troost bieden, en: kan religie ons daarbij helpen?
Die avond testte De Botton zijn ideeën op een relatief klein publiek, maar dit najaar zal de discussie ongetwijfeld ook in Engeland losbarsten. Ook in Nederlandse media zal hij dan nog met regelmaat opduiken: Ivo Niehe is een paar weken geleden al vooruitgereisd om een portret van hem te maken. (‘Who is that guy?’ vroeg De Botton tijdens het diner voorafgaand aan de bijeenkomst. ‘He was very nice, but he seemed to be more interested in my youth than in my work.’) In dit nummer van Filosofie Magazine alvast een interview met hem (vanaf p. 70). En op onze site is een filmpje – het eerste! – te zien waarin hij vertelt over zijn nieuwste boek (zie filosofie.nl).