Na de traditionele zomerstop, is het nieuwe boekenseizoen weer begonnen. Een kleine selectie van de meest interessante filosofieboeken die dit najaar en deze winter verschijnen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Een van de meest interessante boeken die dit najaar verschijnt is Het kwaad denken. Een andere geschiedenis van de filosofie (uitgeverij Boom) door de Amerikaanse filosofe Susan Neimann. In het boek weigert ze een vastomlijnde definitie van het kwaad te geven. Ze kiest ervoor door exemplarische gevallen haar verhaal te vertellen – van de aardbeving die Lissabon in 1755 verwoestte tot de aanslag op de Twin Towers. Over die aanslag zei ze vorig jaar tegen Filosofie Magazine: ‘Door die ramp werd me duidelijk dat het kwaad een zinvolle morele categorie is’.
Neiman neemt als antwoord op het kwaad een kantiaanse positie in: een op de rede gebaseerde moraal is het beste middel tegen het kwaad. Immanuel Kant schreef in 1795 – in de oorlogszuchtige jaren tijdens de Franse Revolutie – zijn antwoord op het geweld in zijn vredestraktaat: Naar de eeuwige vrede. Een boek dat onverminderd actueel is in een periode waarin de Verenigde Naties – als instantie die tracht de wereldvrede te bewaren – zo bekritiseerd wordt als praatclub die niet tot handelen komt. Naar de eeuwige vrede verschijnt in november voor het eerst in een integrale vertaling (uitg. Boom).
Ook Albert Camus toont zich in De mens in opstand (uitg. De Prom) een intelligent criticus van het kwaad. Camus schetst de mens die leeft in een zinloze, absurde wereld. Een foute uitweg uit die lege wereld, vindt Camus, is het geweld. In zijn boek maakt hij een historische toer langs allerlei vormen van bloedig geweld (de Franse Revolutie bijvoorbeeld). Maar de goede verstaander weet dat hij met zijn kritiek vooral doelt op het in die tijd populaire communisme. Daan Roovers, hoofredacteur van Filosofie Magazine, schreef een nawoord bij het boek waarin ze ingaat op de actualiteit van Camus.
De zachtmoedige Frans-Bulgaarse denker Tzvetan Todorov toont zich in De nieuwe wereldwanorde. Overdenkingen van een Europeaan een opvallend pleitbezorger voor een herbewapening van Europa. Diplomatie heeft alleen effect, stelt Todorov, als het gepaard gaat met de dreiging van wapengeweld. Todorov won vorig de Spinozalens, een Nederlandse prijs die is bedoeld voor een denkers ‘die hun sporen hebben verdiend in het onderzoek naar de ethische grondslagen van de wereldsamenleving’.
Levenskunst
Wilhelm Schmid wil in zijn Handboek voor de levenskunst (uitg. Ambo) de vraag beantwoorden hoe een goed leven geleid moet worden in de tijd waarin tradities, conventies en religie aan betekenis hebben ingeboet. Hij zoekt een antwoord bij klassieke auteurs al Seneca, Montaigne, Nietzsche en Foucault.
Ook Aristoteles schreef met zijn net vertaalde Retorica (historische uitgeverij) een boek dat niet alleen politici ter harte zouden moeten nemen. Aristoteles geeft het advies aan de redenaar om de argumenten goed te kiezen, maar vooral ook om flink op het gemoed van de toehoorders in te werken.
